Wakker liggen door kanker

juli 2019 Beter Leven Eline Feenstra
Nervous young woman is lying on bed and thinking seriously. Her husband is sleeping on background

Slapeloosheid treft ongeveer de helft van alle kankerpatiënten, en bij velen van hen duren die problemen langer dan een jaar. Dat is de uitkomst van een studie uit het Duitse Neurenberg, waarover recent gepubliceerd werd in het wetenschappelijke tijdschrift Sleep Medicine.

Ongeveer een op de tien volwassenen heeft last van chronische slapeloosheid, en velen van hen zijn kankerpatiënten. Slaaptekort wordt in verband gebracht met slechtere prognoses voor kankerpatiënten, maar er is nooit aangetoond wat precies de reden is van slaapproblemen bij mensen met kanker.

Eerste behandeling

De onderzoekers vergeleken data van 405 kankerpatiënten in Duitsland, die gemiddeld 59 jaar oud waren. De patiënten kregen twee onderzoeken naar hun slapeloosheid, een bij aanvang van het onderzoek, en eentje een jaar later. De kankers waaraan de patiënten het meest leden waren borstkanker, prostaat- of teelbalkanker en colorectale kanker. Voor het overgrote merendeel van de patiënten -83%- ging het om een eerste behandeling tegen kanker. Bij de overige 17% was er sprake van teruggekeerde kanker of van uitzaaiingen.

Bij aanvang van de studie gaf 49% van de patiënten aan wel eens aan slapeloosheid te lijden; bij 13% waren de symptomen ernstig genoeg om onder de klinische definitie van slapeloosheid te vallen. Een jaar later bleek bijna twee derde deel van de patiënten die bij de start van het onderzoek al in meer of mindere mate aan slapeloosheid leden, nog steeds moeite met slapen te hebben. Na een jaar kampte 53% van de vrouwen, en 39% van de mannen met slapeloosheid in een of andere vorm.

Depressiviteit

Opvallend genoeg hadden de meeste vrouwen die na een jaar met slapeloosheid kampten daar voor de studie ook al last van. Bij de mannen was er een correlatie te zien met depressiviteit en het gebruik van psychofarmaceutica. Zowel bij mannen als vrouwen namen depressiviteit, stress en angst toe gedurende het jaar.

Hoewel de studie vrij klein van omvang en tijdsduur was, zien experts er toch bewijzen in dat kankergerelateerde slapeloosheid niet iets is dat zomaar vanzelf overgaat. De psychologische effecten van een kankerdiagnose en de impact van de behandeling zijn elk op zichzelf al aanleiding om tot slaapproblemen te leiden, of om tijdelijke slapeloosheid chronisch te maken. Omdat patiënten vaak ook maar al te goed weten dat slecht slapen hun genezingsproces in de weg staat, verergert dat hun slapeloosheid alleen maar.

Bron
1. Sleep Medicine, maart 2019.