Verhoogde kankergerelateerde mortaliteit bij Nederlanders met een intellectuele beperking

Een nieuwe studie van dr. Cuypers en collega’s onderzocht in een Nederlandse populatie of mensen met een intellectuele beperking (‘intellectual disability’, ID) een hogere kankermortaliteit vertonen.¹ Eerder werden zorgen geuit over uitgestelde kankerscreenings bij mensen met ID, wat zou kunnen resulteren in verlate behandelingen met als gevolg een hogere mortaliteit ten opzichte van mensen zonder ID.² Resultaten van de studie werden onlangs gepubliceerd in Cancer.

Voor de mortaliteitsanalyse werden gegevens gebruikt van 12 miljoen Nederlanders uit de periode 2015-2019, waarbij ID werd gezien bij 1,45% van de mensen. Met behulp van de overlijdensregistratie werd de doodsoorzaak vastgesteld. Hiermee werden de geobserveerde mortaliteit en leeftijd- en geslachtsgestandaardiseerde mortaliteitsratio (‘age- and sex-standardized mortality ratio’, SMR) bepaald.

Hogere mortaliteit bij meerdere kankersoorten

Totaal werden in deze tijdsperiode 11.102 overlijdens gerapporteerd binnen de ID-populatie, waarvan er 21,7% kankergerelateerd waren. In de algehele populatie werden 730.405 overlijdens gezien waarvan er 31,2% kankergerelateerd waren. Bij mensen met ID werd kanker vaker als oorzaak aangewezen in vergelijking met de algehele populatie (SMR: 1,48; 95%-BI: 1,42-1,54); voornamelijk bij jonge mensen. Kankers die relatief vaker tot overlijden leidden bij mensen met ID waren onder meer kankersoorten die in het nationale screeningprogramma zijn opgenomen (SMR: 1,43-1,94), kankers aan het verteringsstelsel (SMR: 1,24-2,56), blaaskanker (SMR: 2,07; 95%-BI: 1,61-2,52) en kankers waarvan de oorsprong onduidelijk was (SMR: 2,48; 95%-BI: 2,06-2,89).

Mogelijk problemen met kankerscreening bij ID

De onderzoekers concluderen uit hun studie dat mensen met een intellectuele beperking in Nederland circa 1,5 keer vaker overlijden aan kanker, in vergelijking met de algehele populatie. Zij hypothetiseren dat dit kan komen door ongelijkheid in screening en verminderde kankerzorg bij mensen met ID. Mensen met ID vinden het mogelijk lastiger om mee te doen met screeningsonderzoeken dan de gemiddelde persoon.

Uit de studie bleek dan ook dat mensen met ID ook hogere mortaliteit vertonen bij kankers die in het nationale screeningsprogramma zijn opgenomen, ten opzichte van de algehele populatie. Verder onderzoek is nodig om deze vermoedens te bevestigen en tools te ontwikkelen waardoor dit mortaliteitsrisico verlaagd kan worden voor mensen met een intellectuele beperking.

Referentie

1. Cuypers M, Schalk BWM, Boonman AJN, et al. Cancer-related mortality among people with intellectual disabilities: A nationwide population-based cohort study. Cancer 2022;128:1267-74.
2. Kiani R, Vahabzadeh A, Hepplewhite E, et al. Overcoming challenges in diagnosing and treating cancers in people with intellectual disability: a case analysis. Tizard Learning Disabil Rev. 2014;19:51-58.