Vergelijking klinische studies en de praktijk bij patiënten met hoofd- en halskanker

november 2022 Medisch onderzoek Diede Smeets

De patiëntenpopulaties die onderzocht worden in klinische studies zijn niet altijd representatief voor de algemene patiëntenpopulatie, waardoor de relevantie van deze studies voor toepassing in de kliniek beperkt wordt. Dit vraagstuk blijft voorlopig ook onbeantwoord voor hoofd- en halskanker. Daarom is recentelijk een review-artikel gepubliceerd waarin getracht wordt duidelijkheid te verschaffen over de verschillen tussen de patiëntenpopulaties in klinische studies en de praktijk.

Een systematische review werd opgesteld op basis van literatuur betreffende gerandomiseerde klinische studies met betrekking tot hoofd- en halskanker. Hierbij werden studies met een interventie om uitkomsten te verbeteren geëvalueerd wanneer er minstens 100 patiënten deelnamen en de resultaten gepubliceerd werden tussen 2009 en 2019. Uitkomsten die werden meegenomen in deze analyse waren leeftijd, prestatiestatus en wervingsratio. Referentiedata werd verzameld uit nationale kankerregisters. De databases die werden doorzocht waren MEDLINE, Epub Ahead of Print, Embase, Cochrane Central Register of Controlled Trials en ClinicalTrials.gov. De abstracts werden door 2 onafhankelijke personen beoordeeld ter voldoening aan de selectiecriteria. Nadat beide personen het selectieproces hadden afgesloten werden hun resultaten vergeleken en nogmaals beoordeeld om tot een consensus te komen. Vervolgens werden de algemene studie-informatie en data met betrekking tot de uitkomsten van de artikelen bestudeerd.

Jongere patiënten in studies

In totaal werden 16.927 publicaties geïdentificeerd, waaruit 87 gerandomiseerde klinische studies naar voren kwamen die voldeden aan de selectiecriteria en die in totaal 34.241 patiënten omvatten. De helft van de studies betrof kankers in alle belangrijke locaties van het hoofd- halsgebied en een derde van de studies betrof enkel nasofarynxkankers. De experimentele interventies bestonden uit systemische behandeling in 47 (54%) studies, radiotherapie in 23 (26%) studies en andere behandelmethoden in de resterende 17 (20%) studies. De mediane steekproefomvang was 332 en de mediane duur dat een patiënt meedeed aan een studie was 4,6 jaar. Het mediane aantal patiënten in de studie per studiecentrum, per jaar, voor hoofd- en halsstudies en nasofarynxstudies was respectivelijk 5,4 en 39,7 patiënten. De mediane leeftijd van patiënten in hoofd- halskankerstudies was 57 jaar, wat 7 jaar jonger was dan in andere kankerregisters. Meer dan 70% van de patiënten had een prestatiescore van 0 of 1 volgens de criteria van de WHO of een Karnofsky-score van 90-100.    

Conclusie

Daarmee concluderen de onderzoekers dat de patiënten in klinische studies naar hoofd- en halskanker over het algemeen een erg goede prestatiestatus hadden, en de helft van hen jonger dan 57 jaar was, terwijl de helft van de klinische populatie ouder was dan 64 jaar. In meer dan de helft van de hoofd- en halskankerstudies was het aantal patiënten in de studie per centrum, per jaar, minder dan 6 patiënten, wat suggereert dat de rekrutering van patiënten voor de studies te streng is. Deze resultaten tonen aan dat de opzet van klinische studies goed moet worden bestudeerd voordat de resultaten toegepast kunnen worden in de praktijk.

Referentie

Kaanders JHAM, van den Bosch S, Kleijnen J. Comparison of patients with head and neck cancer in randomized clinical trials and clinical practice: A systematic review. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2022;148:670-6.