Stress en kwaliteit van leven bepalen leefstijladviesbehoefte van colorectaalkanker-patiënt

november 2021 Wetenschap Dominique Vrouwenvelder

Twee derde van de overlevenden van colorectale kanker (‘colorectaalcarcinoom’, CRC) heeft overgewicht of obesitas. Een aanpassing in leefstijl is nodig om zowel de korte- als langetermijn gezondheidsuitkomsten te verbeteren. Psychologische stress en een lage gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (‘health-related quality of life’, HRQoL) kunnen echter barrières zijn voor het verbeteren van het dieet.

Aangezien lichaamsvet een bewezen onafhankelijke risicofactor is voor de ontwikkeling van CRC, heeft een groot deel van de overlevenden van CRC overgewicht of obesitas op het moment van de diagnose. Hen wordt aanbevolen om hun leefstijl aan te passen (dat wil zeggen gezonde voeding en voldoende lichamelijke activiteit), maar momenteel wordt dieetondersteuning niet standaard aangeboden tijdens de follow-up-zorg voor CRC-overlevenden met overgewicht en obesitas. Dit terwijl CRC, overgewicht en obesitas afzonderlijk in verband zijn gebracht met een verhoogd risico op diabetes mellitus type 2, hart- en vaatziekten, (tweede) primaire kankers en/of sterfte. Een vermindering van deze risico’s kan worden bereikt met ondersteuning van de leefstijl (inclusief dieet) die leidt tot gunstige veranderingen in lichaamsgewicht en kwaliteit van het dieet.

Nederlandse onderzoekers analyseerden de associaties tussen psychologische stress en HRQoL en de behoefte aan dieetondersteuning bij CRC-overlevenden met overgewicht of obesitas.

Onderzoek

Alle overlevenden met een CRC-diagnose tussen 2000 en 2009, zoals geregistreerd door de Eindhovense Kankerregistratie, kwamen in aanmerking voor deelname en ontvingen een vragenlijst. Multivariabele logistische regressieanalyses werden uitgevoerd om de associaties tussen HRQoL (met behulp van EORTC QLQ-C30), symptomen van angst en depressie (met behulp van HADS) en zelfgerapporteerde behoefte aan dieetondersteuning (single-item) te beoordelen.

In totaal vulden 1458 personen de vragenlijst in (responspercentage: 82%). Hiervan hadden 756 (43%) een BMI van 25,0 of hoger en volledige gegevens over “behoefte aan dieetondersteuning” waardoor zij werden opgenomen in de analyses. De BMI van deze groep varieerde tussen 25,0 en 60,6 (gemiddelde: 28,9; SD: 3,6). De meerderheid (71,7%) had overgewicht (BMI≥25) en 28,3% was zwaarlijvig (BMI≥30).

Eenentwintig procent (n=160) gaf aan behoefte te hebben aan dieetondersteuning, wat geassocieerd werd met meer psychologische stress en een lagere HRQoL (alle domeinen). Degenen die symptomen van angst of depressie ervaarden, hadden vaker behoefte aan dieetondersteuning (27,6% [n=43] en 28,7% [n=45], respectievelijk) dan degenen die geen symptomen van angst (12,3% [n=72]; OR: 2,02; 95%-BI: 1,22-3,35) of depressie (13,5% [n=79]; OR: 1,96; 95%-BI: 1,19-3,22) ervaarden.

Conclusie

De resultaten suggereren dat psychologische stress en een lagere HRQoL in overweging moeten worden genomen bij het bevorderen van een gezond dieet bij CRC-overlevenden met overgewicht of obesitas, aangezien deze factoren het volgen van een gezond dieet kunnen belemmeren.

Referentie

Ramp D, Mols F, Ezendam N, et al. Psychological distress and lower health-related quality of life are associated with need for dietary support among colorectal cancer survivors with overweight or obesity. Support Care Cancer. 2021 Dec;29:7659-68.