Via een internationaal evacuatiesysteem worden patiënten uit Oekraïne die medische hulp behoeven centraal aangemeld en getriageerd voordat zij voor een eventuele (voortzetting van hun) behandeling worden doorverwezen. Naast een digitale aanmeldprocedure is in september 2022 in Rzeszów, Polen, een door de EU gefinancierde MEDEVAC Hub geopend. Deze Hub biedt een veilige plek voor patiënten die uit Oekraïne aankomen voordat zij verder reizen naar andere Europese landen voor overname van hun behandeling. Er wordt daar 24/7 verpleegkundige zorg, screening naar andere aandoeningen, een vaccinatieprogramma en geestelijke ondersteuning aangeboden. Het evacuatieschema omvat 1 vlucht per week, uitgevoerd door Noorwegen, en transport van patiënten vanuit de Hub naar andere landen die de overname van behandeling kunnen accommoderen.
Tussen mei 2022 en begin februari 2024 heeft het Ministerie van Gezondheid in Oekraïne na zorgvuldige beoordeling en individuele gesprekken met de betreffende patiënten, 3.841 verzoeken tot medische evacuatie van patiënten naar de Europese Unie gestuurd. Hiervan zijn vervolgens 3.089 patiënten geëvacueerd teneinde medische behandeling in een van 14 EU-lidstaten te ontvangen. In ongeveer 30% van de gevallen betrof het kankerpatiënten (zie Figuur 1). De landen die tot op heden de meeste kankerpatiënten overnemen, zijn Noorwegen, Duitsland, Denemarken, Zweden en Nederland (zie Figuur 2).
In Nederland heeft het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de rol van ‘National Medical Evacuation (MEDEVAC) Coordinator’ op zich genomen en in die rol matching en afstemming met het zendende land regelt, evenals verdere coördinatie wanneer de patiënt in Nederland arriveert.
In augustus 2022 is SONCOS door het LCPS benaderd met het verzoek om te ondersteunen bij de screening van de oncologische patiënten die vanuit Oekraïne aan Nederland worden aangeboden, zodat het LCPS een gerichter verzoek tot overname van behandeling kan doen.
Sinds begin 2023 beoordeelt een groep medisch specialisten wekelijks het aanbod van deze oncologische patiënten. Vanuit de medische oncologie is dat Machteld Wymenga, namens de hematologie Cleo van Rooijen, de chirurgische oncologie Arjen Witkamp en de radiotherapie Marcel Verheij. Het aanbod varieert tussen 10 en 25 patiënten per week. De informatie die voor deze beoordeling ter beschikking is, bestaat uit leeftijd, geslacht, ‘performance status’, comorbiditeit, diagnose en samenvatting van de medisch geschiedenis, en huidige behandeling.
Op basis van deze gegevens wordt antwoord gegeven op drie vragen:
Bij de beantwoording van deze vragen wordt een aantal overwegingen betrokken, zoals de beschikbaarheid van voldoende informatie om een adequaat advies te kunnen geven, WHO-status en prognose, en de vraag of de ingestelde behandeling c.q. gevraagde behandeling voldoet aan de Nederlandse richtlijnen. Op basis van deze adviezen en beschikbare zorgcapaciteit beoordeelt het LCPS de vervolgstappen.
De meest frequente diagnoses zijn: melanoom, hematologische maligniteiten, mammacarcinoom, longcarcinoom en colorectaal carcinoom (zie Figuur 3).
Max Poorthuis, Chief Current National MEDEVAC Coordinator, LCPS
Cleo van Rooijen, internist-hematoloog, Medisch Spectrum Twente
Arjen Witkamp, oncologische chirurg, UMCU/NKI-AVL Machteld Wymenga, internist-oncoloog, Medisch Spectrum Twente
Marcel Verheij, radiotherapeut-oncoloog, Radboudumc
Naar boven
