Een veelgebruikte methode om prostaatkanker op te sporen is mogelijk niet nauwkeurig genoeg als betrouwbaar screeningsinstrument op zichzelf, zo hebben wetenschappers gewaarschuwd. Het digitaal rectaal onderzoek (DRE), ook rectaal toucher genoemd, wordt veel gebruikt door medische professionals om de prostaatklier met een vinger te controleren op ongewone zwellingen of knobbels in het rectum als een eerste controle op tekenen van prostaatkanker bij mannen.
In sommige landen, zoals Duitsland, is DRE de enige methode die wordt gebruikt in een nationaal screeningprogramma voor de ziekte. Maar nieuw onderzoek door wetenschappers van de PROBASE-studie, gecoördineerd door het Duitse centrum voor kankeronderzoek (Deutsches Krebsforschungszentrum, DKFZ) in Heidelberg, suggereert dat de DRE-techniek wellicht veel kankers in een vroeg stadium mist.
De bevindingen, die onlangs zijn gepresenteerd op het jaarlijkse congres van de European Association of Urology in Milaan, kunnen gevolgen hebben voor de vroegtijdige opsporing van prostaatkanker, aldus de onderzoekers. Zij roepen op om in plaats daarvan andere testmethoden te gebruiken bij routinescreening.
“Een van de belangrijkste redenen voor screening op prostaatkanker is het zo vroeg mogelijk opsporen ervan bij patiënten, omdat dit kan leiden tot betere resultaten van de behandeling,” zei Dr Agne Krilaviciute, een onderzoeker bij DKFZ en hoofdauteur van de studie. “Maar onze studie suggereert dat de DRE gewoon niet gevoelig genoeg is om die kankers in een vroeg stadium op te sporen.”
De PROBASE trial is een multicenter Duitse prostaatkanker screening studie over vier universitaire locaties (TU München, Hannover, Heidelberg, Düsseldorf) en omvat 46.495 mannen van 45 jaar die werden ingeschreven tussen 2014 en 2019. De mannen hebben sindsdien follow-ups gehad om hun gezondheid te beoordelen in de jaren na de screening. De helft van de deelnemers aan de proef kreeg direct op 45-jarige leeftijd een prostaat-specifiek antigeen (PSA) bloedtest aangeboden, terwijl de andere helft in eerste instantie op 50-jarige leeftijd een DRE met uitgestelde PSA-screening kreeg aangeboden.
Uiteindelijk ondergingen 6.537 mannen in de uitgestelde screeninggroep een DRE en slechts 57 van hen werden doorverwezen voor een vervolgbiopsie wegens verdachte bevindingen. Bij slechts drie daarvan werd kanker vastgesteld. In vergelijking met het detectiepercentage met andere methoden, zoals een PSA-test, was het detectiepercentage met DRE aanzienlijk lager, aldus Dr. Krilaviciute.
“De DRE gaf in 99% van de gevallen een negatief resultaat en zelfs de verdachte gevallen hadden een laag detectiepercentage”, aldus dr. “De resultaten van de PROBASE trial laten zien dat PSA-testen op 45-jarige leeftijd vier keer meer prostaatkankers detecteren.”
De onderzoekers denken dat een van de redenen waarom de DRE misschien geen kankers ontdekt, vooral bij jongere mannen, is dat de veranderingen in het weefsel in de prostaat te gering kunnen zijn om met een vinger te detecteren. Bovendien komen sommige kankers voor in een deel van de prostaat dat niet gemakkelijk met een vinger kan worden bereikt. “Kanker in een vroeg stadium heeft misschien niet de grootte en stijfheid om voelbaar te zijn,” zei professor Peter Albers, een uroloog aan de universiteit van Düsseldorf en senior auteur van de studie. “Afzonderlijke analyse waarbij MRI-scans vóór biopsie werden gebruikt om kankers in de prostaat te lokaliseren, toonde aan dat ongeveer 80% daarvan zich in een gebied bevindt dat gemakkelijk met een vinger te bereiken zou moeten zijn en toch waren kankers niet detecteerbaar met DRE.”
De onderzoekers pleiten nu voor een wijdverbreid gebruik van PSA-testen en MRI-scans als onderdeel van screeningsprogramma’s in plaats van DRE. “Als het doel van een screeningsprogramma is om kankers zo vroeg mogelijk op te sporen en het huidige screeningsinstrument doet dat niet, dan is dat een fundamentele tekortkoming van die aanpak,” zegt Albers. “Wij speculeren dat de DRE niet alleen niet nuttig is voor het opsporen van kanker, maar dat het ook een reden kan zijn waarom mensen niet naar de screening willen komen. In Duitsland bijvoorbeeld is de deelname aan het screeningsprogramma voor mannen van 45 tot 50 jaar minder dan 20%. Als we in plaats daarvan een PSA-test zouden aanbieden, zouden misschien meer van hen bereid zijn te komen.”
Referentie
Naar boven
