MRI in combinatie met PSA-meting verdubbelt aantal diagnoses voor prostaatkanker

augustus 2023 Medisch onderzoek Willem van Altena
Prostaatonderzoek door middel van MRI.

Als bij mannen bij wie de PSA-waarden of het digitaal rectaal onderzoek aanleiding voor verder onderzoek zijn een MRI wordt ingezet in plaats van een biopsie wordt de detectie van klinisch significante kankers verhoogd, terwijl overdiagnose wordt verminderd. Een kwart van de mannen met een hoog risico hoeft dan ook geen biopsie te ondergaan. Dat zijn de uitkomsten van een belangrijk nieuw onderzoek van het University College London (UCL) en King’s College London. Onlangs werden resultaten van dit onderzoek gepubliceerd in het vaktijdschrift BMJ Oncology.

De onderzoekers stelden ook vast dat prostaatonderzoek door middel van PSA-testen en een digitaal rectaal onderzoek, eventueel gevolgd door een transrectale biopsie, de sterfte door prostaatkanker na 16 jaar weliswaar met 20% omlaag kan brengen, maar dat er ook veel sprake is van overdiagnose en overbehandeling van kankers met laag risico. Inzet van MRI verhoogt niet alleen de correcte detectie van kanker, maar vermindert ook de noodzaak voor biopsie, wat een zeer onaangename procedure is voor de patiënt.

MRI als screeningstool was nog niet eerder onafhankelijk van PSA beoordeeld in een formele screeningstudie. Daarom voerden de onderzoekers een systematische beoordeling uit van de prevalentie van MRI-laesies bij mannen tussen 50 en 75 jaar uit acht deelnemende huisartspraktijken die werden uitgenodigd voor een prostaatgezondheidscontrole. De 2096 verstuurde uitnodigingen leverden een respons op van 22%, waarvan 303 mannen zowel MRI- als PSA-screeningstests uitvoerden.

ReIMAGINE

De studie, met de naam ‘ReIMAGINE’, is de eerste die MRI-scans samen met PSA-dichtheid gebruikt om de noodzaak voor verder onderzoek te beoordelen. Onderzoekers rapporteerden dat één op de zes mannen (48/303, 16%) een positieve MRI-screening had, waarvan 32 met een PSA <3 ng/mL – de huidige benchmark voor het uitvoeren van aanvullende tests zoals een biopsie. Nog eens één op de 20 mannen (16/303, 5%) had alleen een verhoogde PSA-dichtheid.

Na beoordeling werd bij 29 mannen (9,6%) klinisch significante kanker vastgesteld en bij 3 mannen (1%) was een biopsie nodig. Bij 3 mannen (1%) was sprake van klinisch onbetekenende kanker. Van de 29 mannen die ernstige prostaatkanker bleken te hebben, hadden 15 van de 25 met een positieve MRI een PSA-score <3 ng/mL, net als twee op de drie mannen met een positieve MRI. Met andere woorden, zei het team, meer dan de helft van de mannen met een significante kanker op de biopsie zou onder het huidige systeem niet zijn doorverwezen voor verder onderzoek.

Daarentegen werd minder dan 1% van de gescreende mannen ‘overgediagnosticeerd’ door MRI, terwijl ze eigenlijk een ziekte met een laag risico hadden.

De onderzoekers concludeerden dat prostaat MRI waarde kan hebben bij screening onafhankelijk van PSA. Ze merkten op dat mannen boven de 50 in het Verenigd Koninkrijk momenteel om een PSA-test kunnen vragen, maar ze hoopten dat het gebruik van MRI als screeningshulpmiddel dat aan mannen wordt aangeboden zonder dat ze erom hoeven te vragen, de mortaliteit en overbehandeling van prostaatkanker verder zou kunnen terugdringen.

Bevolkingsonderzoek

In het Verenigd Koninkrijk wordt minder getest op prostaatkanker dan in landen als de Verenigde Staten of Spanje, en mede om die reden is de sterfte aan prostaatkanker twee keer zo hoog als in de genoemde landen. Er gaan dan ook steeds meer stemmen op onder Britse oncologen om een nationaal bevolkingsonderzoek prostaatkanker op te starten. Momenteel is dat er nog niet omdat de PSA-test niet betrouwbaar genoeg is. Er zijn aanwijzingen dat PSA-testen bij mannen zonder symptomen de sterfte door prostaatkanker niet vermindert en er zelfs voor zorgt dat sommige mannen worden behandeld voor kankers die tijdens hun leven geen schade zullen aanrichten. Inzet van MRI scans naast PSA kan de diagnostiek sterk verbeteren. Er is echter wel meer onderzoek nodig op een grotere schaal om inderdaad vast te stellen dat dat zo is.

Referentie

Moore CM, Frangou E, McCartan N on behalf of the Re-Imagine Study group, et al. Prevalence of MRI lesions in men responding to a GP-led invitation for a prostate health check: a prospective cohort study. BMJ Oncology 2023;2:e000057. doi: 10.1136/bmjonc-2023-000057