Wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben ontdekt dat bindweefselcellen al vroeg in de ontwikkeling van darmkanker kunnen bijdragen aan het ingroeien van darmkankercellen in de darmwand. De resultaten, die onlangs gepubliceerd zijn in het tijdschrift Cellular and Molecular Gastroenterology and Hepatology, kunnen mogelijk in de toekomst het aantal grote darmoperaties voor vroege vormen van darmkanker verlagen.
Een van de vroege vormen van darmkanker staat bekend als het T1 colorectaal carcinoom (T1CRC), en wanneer deze vorm wordt aangetroffen, bijvoorbeeld bij vervolgonderzoek wanneer het bevolkingsonderzoek daar aanleiding toe geeft, is dat vaak het startsein voor een ingrijpende behandeling. T1CRC staat erom bekend dat het zelfs in een vroeg stadium al voor metastasen kan zorgen buiten de darmwand, bijvoorbeeld naar nabijgelegen lymfeklieren. Een plaatselijke en darm-sparende verwijdering van de tumor is dan niet langer afdoende; er moet dan aanvullend een grote darmoperatie worden gedaan.
Het is moeilijk om exact te bepalen welke patiënten uitgezaaide T1CRC hebben en dus baat hebben bij een operatie. De uitzaaiingen zijn namelijk niet goed zichtbaar vanuit de binnenkant van de darm of op een scan. In de huidige praktijk wordt de kans op uitzaaiingen daarom ingeschat op basis van een aantal microscopische kenmerken van de tumor. Maar deze inschatting is verre van nauwkeurig: ruim 80% van de geopereerde patiënten blijkt achteraf geen uitzaaiingen te hebben én dus geen ingrijpende operatie nodig te hebben gehad.
De Leidse onderzoekers hebben gezocht naar manieren om het aantal onnodige operaties te verminderen. Eerst is gekeken of andere al bestaande voorspellers voor uitzaaiingen in gevorderde darmkanker ook van waarde kunnen zijn in T1CRCs. Dat bleek niet het geval te zijn. De onderzoekers hebben vervolgens de biologie van T1CRCs nauwkeurig in kaart gebracht. En ze ontdekten dat niet alleen de kankercellen zelf, maar ook de omgeving van deze cellen bepalend kan zijn voor hoe een tumor zich gedraagt. Deze omgeving wordt ook wel het tumor-stroma genoemd en bestaat voornamelijk uit bindweefselcellen, zogenaamde tumor-geassocieerde fibroblasten (CAFs).
Vooral die CAFs wekten de belangstelling van de Leidse wetenschappers op. Zij ontdekten dat CAFs in vroege darmkankers ook al kunnen bijdragen aan het ingroeien en verspreiden van kankercellen, net zoals CAFs in gevorderde darmkankers. ‘Vroege’ CAFs doen dat echter op hun eigen, unieke manier doen. De onderzoekers vermoeden dat deze biologische verschillen tussen ‘vroege’ en ‘gevorderde’ CAFs mogelijk ook de reden zijn waarom bepaalde voorspellers wel werken in gevorderde, maar niet in vroege darmkankers.
Er is nog veel meer onderzoek nodig voordat het aantal darmoperaties voor T1CRCs daadwerkelijk kan worden teruggedrongen. Momenteel onderzoeken de wetenschappers van LUMC met geavanceerde technieken welke CAF-subtypes precies verantwoordelijk zijn voor het laten ingroeien en verspreiden van kankercellen. Die kennis kan leiden tot het ontdekken van nauwkeuriger voorspellers voor de kans op uitzaaiingen, en uiteindelijk voor minder onnodige zware darmoperaties.
Referentie
Naar boven
