Kunst en muziek steeds meer een integraal onderdeel van kankerbehandeling

februari 2020 Beter Leven Willem van Altena
Close-up of teenage boy playing violin

Steeds meer mensen krijgen vroeg of laat in hun leven met kanker te maken, maar tegelijkertijd overlijden er steeds minder mensen aan de ziekte. Innovatieve diagnostiek, nieuwe medicijnen en betere zorg dragen allemaal bij aan die verbeterde overleving. Maar voor veel patiënten valt de behandeling zwaar, en laten de gevolgen zich soms jarenlang voelen.

Nadat de behandeling afgesloten is blijven veel patiënten met allerlei gevolgen worstelen. Van emotionele problemen tot vermoeidheid, bewegingsklachten en pijn. En er wordt meer en meer gezocht naar manieren om deze problemen het hoofd te bieden. Het blijkt nu, dat kunst patiënten helpt om hun behandeling beter te verdragen.

Muziek

Er zijn tientallen trials geweest die het effect van muziek op het lichamelijk en geestelijk welzijn van kankerpatiënten in kaart brachten. Een metastudie uit 2016 constateert dat pijn, vermoeidheid, angst, bloeddruk, hartritme en ademhaling allemaal wel vaarden bij kunstzinnige therapie. Patiënten en oud-patiënten voelen zich minder gespannen en tevredener door met kunst en muziek bezig te zijn.

Kankerpatiënten en oud-patiënten kampen ook vaak met depressie. Een grote studie uit 2014 analyseerde data van ruim 20.000 personen, en daarbij kwam aan het licht dat zo’n 10% van de mensen die te maken hadden met longkanker, borstkanker of een van de gynaecologische kankers, me depressiviteit te maken hadden. Ook zij blijken zich beter te voelen door muziek.

Tentoonstellingen

In het Verenigd Koninkrijk bestaat een initiatief onder de naam ‘Paintings in Hospitals’ (schilderijen in ziekenhuizen) waarbij ziekenhuispersoneel en patiënten samen tentoonstellingen samenstellen. Het selectieproces van de tentoongestelde kunst omvat vragenlijsten en discussies over kunst en wat het voor iedereen betekent. En toen eind 2018 het Gemelli-ziekenhuis in Rome een speciale chemo-daktuin in gebruik nam voor borstkankerpatienten kwam er ook een piano bij, omdat het maken van muziek en het luisteren ernaar bewezen heilzame effecten heeft.

En ook in Nederland wordt serieuze aandacht geschonken aan kunst als ondersteunende therapie bij mensen die behandeld worden of zijn tegen kanker. Zo biedt het Antoni van Leeuwenhoek (AVL-NKI) individuele creatieve therapie aan voor patiënten die problemen ervaren met het verwerken van de ziekte tijdens of na de behandeling. Veel ziekenhuizen hebben soortgelijke programma’s. Wie geïnteresseerd is in deze ondersteunende behandeling kan er het best naar vragen bij zijn of haar behandelend specialist.

Bronnen
1. Website van het AVL-NKI over kunstzinnige therapie.
2. Lees ook meer over creatieve therapie op de website Kanker.nl.