Kankerexperts waarschuwen voor toenemend gebruik van e-sigaretten onder jongeren

januari 2023 Beter Leven Diede Smeets

De American Cancer Organisation, de nationale organisatie voor kankeronderzoek heeft recent een verklaring naar buiten gebracht over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van e-sigaretten en andere elektronische systemen die nicotine afgeven, zoals vape-pennen. In de verklaring worden ook aanbevelingen gedaan over regelgeving over deze producten, om zo de volksgezondheid te beschermen.

E-sigaretten en vape-pennen zijn niet zo onschuldig als sommige mensen denken. Er zit misschien geen tabak in deze producten, maar ze kunnen nog steeds leiden tot longschade en ontsteking van de longen – zeker wanneer ze op jonge leeftijd worden gebruikt. Daarom is het ontzettend belangrijk om het gebruik onder middelbare scholieren te reguleren, omdat e-sigaretten vaak óók nog eens leiden tot het roken van gewone sigaretten.

Scholieren

Tussen 2015 en 2019 is in de Verenigde Staten het aantal gebruikers van e-sigaretten en vape-pennen dramatisch toegenomen. In 2020 en 2021 werden ze juist wat minder gebruikt, waarschijnlijk door de COVID-19-pandemie, betere voorlichting over de gevaren en strengere wetgeving. Nu lijkt het gebruik van e-sigaretten weer toe te nemen onder middelbare scholieren. In de Verenigde Staten gebruikten 2 miljoen middelbare scholieren e-sigaretten in 2022, wat bijna een kwart meer was dan in 2021.

Verkeerde indruk

De aantrekkingskracht van e-sigaretten op jongeren kan deels verklaard worden door de kunstmatige smaken die vaak worden toegevoegd. Van de jonge gebruikers van e-sigaretten kiest 82% voor producten die niet smaken naar tabak, maar naar iets anders, zoals aardbeien of caramel. Die toegevoegde smaakjes wekken de verkeerde indruk dat het een onschuldig product is. Jongeren beseffen niet dat in e-sigaretten nog steeds nicotine zit. Daarnaast is gebleken dat jongeren die e-sigaretten gebruiken een tot wel 4 keer hogere kans lopen om normale sigaretten te gaan roken, vergeleken met jongeren die geen e-sigaretten roken.

Dit zijn de belangrijkste aanbevelingen van de Amerikaanse kankeronderzoekers:

  • verbied e-sigaretten en soortgelijke producten die smaken naar iets anders dan tabak,
  • meer belasting op alle producten die natuurlijke of synthetische nicotine bevatten,
  • reguleer advertenties, en dan vooral advertenties die zich richten op jongeren,
  • voer strengere leeftijdscontroles in bij de aankoop van deze producten,
  • bevorder en financier meer onderzoek naar de langetermijneffecten van e-sigaretten en vape-pennen op de gezondheid.

Hoewel e-sigaretten juist gebruikt kunnen worden om te stoppen met het roken van traditionele sigaretten, moeten de voordelen wel opwegen tegen de nadelen. Op dit moment lijken e-sigaretten en vape-pennen eerder te leiden tot meer rokers, dan minder.

Nederland

In Nederland neemt het gebruik van e-sigaretten al jaren gestaag toe, en net als in de Verenigde Staten vooral onder jongeren. Het Trimbos Instituut meldt dat in 2018 3,1% van de Nederlandse volwassenen de e-sigaret wel eens gebruikte. Van de scholieren tussen 12 en 16 jaar in 2017 heeft 27,5% ooit een e-sigaret gebruikt en van de mbo- en hbo-studenten tussen de 16 en 18 jaar 44%. Recentere cijfers zijn niet voor handen maar aangenomen wordt dat het gebruik van e-sigaretten, met name onder jongeren, sterk is toegenomen.

Smaakjes verboden

Ook in ons land maken kankerexperts zich zorgen over het toenemende gebruik van e-sigaretten, en de overheid heeft om die reden de tabakswet aangepast. Daarin gaat ons land verder dan de Verenigde Staten. Sinds 1 januari van dit jaar zijn e-sigaretten met toegevoegde smaakjes verboden. Alleen e-sigaretten met tabakssmaak zijn nog toegestaan. Op die manier hoopt de regering de e-sigaret minder aantrekkelijk te maken voor jonge gebruikers.

Er is wel sprake van een overgangsperiode. Producenten en importeurs van e-sigaretten met een smaakje krijgen tot 1 juli de tijd om zich aan te passen aan de nieuwe regels. Ze mogen geen e-sigaretten met smaakjes maken of importeren, maar tot 1 oktober 2023 mogen ze nog wel hun voorraad verkopen. Vanaf 1 oktober zijn alle e-sigaretten met een smaakje helemaal verboden.

Eerder was al bepaald dat e-sigaretten niet aan jongeren onder de 18 verkocht mogen worden. Daarnaast is in 2020 het rookverbod voor openbare ruimten uitgebreid naar e-sigaretten. Ook zijn de advertentiemogelijkheden net als die voor sigaretten aan banden gelegd, en mogen e-sigaretten alleen in neutrale verpakkingen verkocht worden.

Bronnen

Herbst RS, et al. Electronic nicotine delivery systems: An updated policy statement from the American Association for Cancer Research and the American Society of Clinical Oncology. Clin Canc Res 2022.

Regels voor de e-sigaret in Nederland vanaf 1 januari 2023.

Factsheet van het Trimbos Instituut over e-sigaretten.