Effectiviteit immuuntherapie bij kankerpatiënten neemt af door medicinale behandeling bijwerkingen

augustus 2024 Kliniek in Praktijk Willem van Altena

De huidige behandeling van de bijwerkingen van immuuntherapie bij kanker moet veranderen. De medicatie voor deze bijwerkingen heeft namelijk een negatieve invloed op de effectiviteit van de therapie zelf waardoor patiënten tot 1,5 keer korter leven. Dat blijkt uit een studie gecoördineerd door onderzoekers uit het UMC Utrecht, die deze week verscheen in het Journal of Clinical Oncology.

Immuuntherapie met zogenaamde checkpointremmers is een relatief nieuwe behandelmethode tegen verschillende soorten kanker. Bij deze therapie wordt het lichaamseigen immuunsysteem aangezet om tumorcellen op te ruimen. Hoewel deze behandeling steeds meer toegepast wordt – tot 40 procent van de patiënten met gevorderde kanker komt hiervoor in aanmerking – is er nog opvallend weinig bekend over de bijwerkingen. Een onderzoeksgroep van Karijn Suijkerbuijk uit het UMC Utrecht doet hier onderzoek naar.

Serieuze bijwerkingen

“Wat immuuntherapie zo bijzonder maakt, is dat bij patiënten die goed reageren het effect vaak aanhoudt jaren nadat de behandeling gestopt is. Zodanig zelfs, dat we hiermee een deel van de patiënten van uitgezaaide kanker denken te kunnen genezen. Maar ondanks het succes van immuuntherapie, kunnen er ook serieuze bijwerkingen ontstaan. Deze bijwerkingen lopen enorm uiteen; van huiduitslag tot een ontsteking aan het hart. Bij immuuntherapie zijn bijwerkingen compleet anders dan bij bijvoorbeeld chemotherapie. Alles kan in principe aangedaan worden via het immuunsysteem,” vertelt Karijn Suijkerbuijk, hoogleraar immuuntherapie voor solide tumoren in het UMC Utrecht.  

Prednison

Bijwerkingen van immuuntherapie gaan over het algemeen niet vanzelf over. Om te voorkomen dat patiënten ernstig ziek worden of overlijden door de bijwerkingen, wordt vaak flink behandeld met medicijnen die het immuunsysteem remmen, zoals prednison. Lang werd gedacht dat dit geen gevolgen had voor de effectiviteit van immuuntherapie.

In deze studie, gecoördineerd door promovendus Rik Verheijden in samenwerking met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) werden de gegevens van 2.000 patiënten met zes soorten kanker (melanoom, nierkanker, darmkanker, longkanker, slokdarmkanker en mesothelioom) onderzocht die met immuuntherapie behandeld werden. Ze ontdekten dat een hoge dosis immuunremmende medicijnen geassocieerd is met een verslechterde overleving en een verminderde progressievrije overleving.

De onderzoekers adviseren om kritisch te kijken hoeveel immuunremmende medicijnen een patiënt met bijwerkingen nodig heeft. Daarom onderzoeken ze nu strategieën om bijwerkingen optimaal te bestrijden zonder de werking van de immuuntherapie te compromitteren. 

Bronnen

Persbericht UMC Utrecht

Rik J. Verheijden, Jolien S. de Groot, Miki N. Hew et al. Corticosteroids for Immune-Related Adverse Events and Checkpoint Inhibitor Efficacy: Analysis of Six Clinical Trials. Journal of Clinical Oncology, 7 augustus 2024, https://doi.org/10.1200/JCO.24.00191