Editor’s Pick van dr. Koen van der Mijn, internist oncoloog: niet te missen literatuur voor uw praktijk

mei 2023 Editor's pick Van de redactie

In dit onderdeel van de NTVO-website delen we een korte weergave van een aantal impactvolle studies die onlangs gepubliceerd zijn in de belangrijkste internationale wetenschapstijdschriften, gefocust op oncologie. Deze selectie is gemaakt door DR. KOEN VAN DER MIJN (internist oncoloog en lid van de hoofdredactieraad van NTVO) gebaseerd op de toegevoegde waarde van deze studies voor de dagelijkse klinische praktijk.

ENZAMET-STUDIE: ENZALUTAMIDE VERBETERT OVERLEVING BIJ GEMETASTASEERD PROSTAATCARCINOOM

Patiënten met een gemetastaseerd prostaatcarcinoom kunnen een levensverlengende therapie ondergaan die bestaat uit een hormonale behandeling door middel van chirurgische/chemische castratie en/of anti-androgenen. De fase III ENZAMET-studie heeft als doel om de effectiviteit te bepalen van enzalutamide als behandeling van gemetastaseerd hormoongevoelig prostaatadenocarcinoom. Het anti-androgene middel enzalutamide is een krachtige remmer van de androgeenreceptorsignalering en is goedgekeurd de EMA voor de behandeling van volwassen mannen met verschillende typen prostaatcarcinoom, al dan niet in combinatie met androgeendeprivatietherapie of chemotherapie. De resultaten van de ENZAMET-studie werden recent gepubliceerd… Lees meer

MONITOREN, OPEREREN OF RADIOTHERAPIE BIJ PROSTAATKANKER? PATIËNTEN VOOR 15 JAAR GEVOLGD IN PROTECT-STUDIE

Prostaatkanker is in Nederland een van de meest voorkomende kankersoorten en is verantwoordelijk voor ongeveer 12% van alle nieuwe kankerdiagnoses. In het Verenigd Koninkrijk is de langlopende ProtectT-studie afgerond waarin bij een grote groep mannen een PSA-test werd afgenomen. Een deel van deze mannen werd gediagnostiseerd met prostaatkanker. Het doel van de ProtecT-studie was om de effectiviteit van de verschillende beschikbare behandelingen op lange termijn te onderzoeken. De resultaten van de langlopende studie werden recent gepubliceerd in The New England Journal of Medicine... Lees meer

TOEVOEGING VAN NEOADJUVANTE PEMBROLIZUMAB AAN ADJUVANTE PEMBROLIZUMAB GEEFT OVERLEVINGSVOORDEEL BIJ GEVORDERD MELANOOM

Pembrolizumab is als monotherapie is geïndiceerd voor gebruik bij personen van 12 jaar en ouder voor de behandeling van gevorderd (inoperabel of gemetastaseerd) melanoom en als adjuvante behandeling bij personen met stadium IIB/C- of stadium III-melanoom waarbij complete resectie heeft plaatsgevonden. Tot op heden was het onduidelijk of pembrolizumab-behandeling zowel voor (neoadjuvante therapie) als na de operatie (adjuvante therapie) een betere uitkomst geeft bij resectabel stadium III- of IV-melanoom dan enkel adjuvante therapie met pembrolizumab. In een recente fase II-studie is het verschil in uitkomsten tussen neoadjuvante-adjuvante pembrolizumab en enkel adjuvante pembrolizumab bij deze patiënten onderzocht… Lees meer

GEPERSONALISEERD RNA-VACCIN STIMULEERT T-CELLEN BIJ PANCREASKANKER

Pancreatisch ductaal adenocarcinoom (PDAC) heeft bij 88% van de patiënten een dodelijke uitkomst. De enige curatieve behandeling is een operatie, maar desondanks heeft ongeveer 90% van de geopereerde patiënten te maken met terugkerende ziekte na 7-9 maanden. PDAC is grotendeels ongevoelig voor imuuncheckpointremmers. Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat PDAC-tumoren meer neo-antigenen dragen dan voorheen werd gedacht. Neo-antigenen worden specifiek aangemaakt door de tumor en kunnen daarom worden ingezet om de T-celrespons te stimuleren. Onderzoekers uit de Verenigde Staten hebben op basis van deze bevindingen een studie opgezet om te onderzoeken of een gepersonaliseerd RNA neo-antigeenvaccin van therapeutische waarde kan zijn bij de behandeling van patiënten met PDAC. De uitkomsten werden in mei 2023 gepubliceerd in NatureLees meer

DE COMPLEXE REGULATIE VAN HET PSMA-EIWIT IN GEMETASTASEERDE PROSTAATKANKER

Het transmembraaneiwit “prostate-specific membrane antigen” (PSMA) is aanwezig op het celoppervlak van de meeste prostaatkankercellen. De expressie van dit eiwit wordt gereguleerd door activatie van de androgeenreceptor. PSMA kan in beeld gebracht worden door middel van een PET-scan. Daarnaast wordt dit eiwit gebruikt als therapeutische target. Hoewel de nieuwe behandelingen een grote vooruitgang teweeg brachten in het onderzoeksveld, reageren niet alle patiënten met PSMA-positieve prostaatkanker op de PSMA-gerichte therapieën. Daarnaast verliest ongeveer een vijfde van de patiënten PSMA-expressie in de latere ziektefases. Het is daarom van belang om inzicht te krijgen in hoe PSMA-expressie gereguleerd wordt, om zo te kunnen voorspellen welke patiënten baat zullen hebben bij de PSMA-gerichte therapieën. Wetenschappers uit de Verenigde Staten deden onderzoek om de regulatie van PSMA beter te begrijpen. De resultaten van deze studie werden gepubliceerd in Nature Cancer Lees meer

GEEN VERBETERING IN ZIEKTEVRIJE OVERLEVING DOOR ADJUVANT NIVOLUMAB PLUS IPILIMUMAB BIJ NIERCELCARCINOOM

In 2020 werd bij ruim 2.600 mannen en vrouwen in Nederland voor het eerst nierkanker gediagnostiseerd. Radiale- of gedeeltelijke nefrectomie kan onderdeel zijn van de behandelstrategie bij nierkanker. Op dit moment wordt in de richtlijnen adjuvante therapie na een nefrectomie niet aanbevolen. De Nederlandse richtlijn – opgesteld door Nederlandse Vereniging voor Urologie – heeft als uitgangspunt dat adjuvante therapie geen klinisch relevant effect heeft op ziektevrije interval en heeft geen effect heeft op de overleving. Op 11 maart 2023 werden de resultaten van deel A van de fase III CheckMate 914-studie gepubliceerd. De CheckMate 914-studie was opgezet om te onderzoeken of adjuvant nivolumab plus ipilimumab betere uitkomsten geeft voor patiënten met gelokaliseerd niercelcarcinoom na nefrectomie… Lees meer