journal scan

Radiotherapie bij borstsparende behandeling bij niet-laagrisico ductaal carcinoom in situ: een gerandomiseerde internationale fase 3-studie

ACHTERGROND

Na borstsparende chirurgie voor ductaal carcinoma in situ van de borst (DCIS) bestaat de kans op het ontstaan van een lokaal recidief, waarvan ongeveer de helft invasief is. Eerdere studies laten zien dat postoperatieve borstbestraling (WBI) de kans op een lokaal recidief halveert en daarmee de ziektevrije overleving verbetert, echter zonder impact op de overleving.¹ Bij borstkanker is gebleken dat een extra bestralingsdosis ter plaatse van het tumorbed (de ‘boost’) na WBI een belangrijke vermindering van de kans op een lokaal recidief geeft.² In onderhavige studie werd onderzocht of het geven van een ‘boost’ na WBI ook bij DCIS leidt tot een nog kleinere kans op een lokaal recidief en of de resultaten van hypofractionering van de postoperatieve borstbestraling vergelijkbaar zijn met die van met conventioneel gefractioneerde WBI.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2023;20:46–47)

Een magnetische schildwachtklierprocedure bij het vroegstadiummondholtecarcinoom: een pilotstudie

INLEIDING

Bij het vroegstadium-mondholtecarcinoom (klinisch T1–2N0) blijkt 23% van de patiënten occulte metastasen te hebben in de schildwachtklier(en).¹ De schildwachtklierprocedure is tegenwoordig een standaard diagnosticum voor het evalueren van de lymfeklierstatus bij patiënten met een cT1–2N0-mondholtecarcinoom. Tijdens deze procedure worden preoperatief radio-isotopen (^99mTc-nanocollloid) peritumoraal geïnjecteerd en vervolgens gevisualiseerd door middel van lymfoscintigrafie (SPECT). Intra-operatief zijn de schildwachtklieren detecteerbaar door middel van een gamma-probe en deze worden na identificatie verwijderd. Indien deze schildwachtklier(en) bij pathologisch onderzoek een metastase blijken te bevatten, wordt een aanvullende halsklierdissectie uitgevoerd. Indien er geen sprake is van een metastase wordt hiervan afgezien. De schildwachtklierprocedure leidt tot minder overbehandeling, een reductie in morbiditeit en lagere kosten. Met een sensitiviteit van 86% en een negatief voorspellende waarde van 95% is het een betrouwbare en veilige methode voor het stadiëren van de hals bij cN0-patiënten.¹ De sensitiviteit ligt met 63% echter lager bij het mondbodemcarcinoom, waarschijnlijk door het ‘shine through’-fenomeen, waarbij de activiteit in de injectieplaats de activiteit van een naastgelegen lymfeklier in ‘level’ Ia-b overschaduwt.²

Een manier om de sensitiviteit van de procedure bij mondbodemcarcinomen te verbeteren is de keuze voor een alternatieve tracer en beeldvorming. Superparamagnetisch ijzeroxide (SPIO) is een niet-radioactieve tracer en heeft als voordeel dat schildwachtklieren door middel van hoge-resolutie-MRI kunnen worden gevisualiseerd door de susceptibiliteitsartefacten van het ijzeroxide.³ Dit zou de vindbaarheid van de schildwachtklieren peroperatief kunnen vergroten en tevens de afhankelijkheid van radioactieve isotopen kunnen omzeilen.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2022;19:309–10)

Adjuvante behandeling met nivolumab bij residuale ziekte na chemoradiatie en resectie van het oesofaguscarcinoom

SAMENVATTING

De incidentie van carcinoom van de oesofagus (inclusief oesofagus-maagovergang) stijgt fors de afgelopen jaren en lag op bijna 3.100 nieuwe gevallen in 2020.¹ Patiënten met een lokaal gevorderd adeno- en plaveiselcelcarcinoom (T1N1M0 en T2-3-N0-3M0) van de oesofagus komen in aanmerking voor neoadjuvante chemoradiatie (41,4 Gy in 23 fracties) met 5x wekelijks carboplatine AUC2 en paclitaxel 50 mg/m² als ‘radiosensitizer’ (CROSS-schema), gevolgd door resectie.² Helaas krijgt een groot deel van deze patiënten een recidief. Dit risico is vooral verhoogd bij patiënten die geen complete pathologische respons hebben na neoadjuvante chemoradiatie en resectie (ongeveer 75%).³ Tot op heden bestond er geen zinvolle adjuvante therapie na het CROSS-schema gevolgd door resectie. De CheckMate-577-studie onderzocht of adjuvante behandeling met de checkpointremmer nivolumab dit recidiefrisico kan verlagen.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2022;19:171–2)

Gerandomiseerde studie naar cytoreductieve chirurgie bij recidief ovariumcarcinoom

SAMENVATTING

In de DESKTOP-III-studie is de waarde van cytoreductieve chirurgie bij recidief ovariumcarcinoom onderzocht. Eerdere DESKTOP-studies hebben laten zien dat dit alleen zinvol is indien complete cytoreductie kan worden bewerkstelligd en dat een positieve AGO-score (ECOG-‘performance score’ van 0, complete primaire ‘debulking’ en aanwezigheid van maximaal 500 ml ascites) de kans op complete cytoreductie kan voorspellen met accuratesse van meer dan 75%. In de DESKTOP III werden vrouwen met een recidief ovariumcarcinoom, platinumvrij interval van ten minste zes maanden en een positieve AGO-score gerandomiseerd tussen cytoreductie gevolgd door chemotherapie en alleen chemotherapie.¹ Een totaal van 407 patiënten werden geïncludeerd (chirurgiegroep n=206, chemotherapiegroep n=201). De mediane algehele overleving was 53,7 maanden in de chirurgiegroep (75,5% complete cytoreductie) en 46,0 maanden in de chemotherapiegroep (hazardratio 0,75; 95%-betrouwbaarheidsinterval 0,59-0,96; p=0,02). Er was geen verschil in kwaliteit van leven en geen perioperatieve mortaliteit. Daarnaast kon geen subgroep worden gedefinieerd waarin cytoreductie niet van voordeel was.

De auteurs concluderen dat cytoreductie in combinatie met chemotherapie van voordeel is ten opzichte van alleen chemotherapie voor patiënten met een recidief ovariumcarcinoom en een positieve AGO-score.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2022;19:85–6)

Nieuwe behandelingen voor HER2-gemuteerd niet-kleincellig longcarcinoom. Eureka?

(NED TIJDSCHR ONCOL 2022;19:44-6)

Eerstelijnsbehandeling van gemetastaseerd niet-kleincellig longcarcinoom met nivolumab en ipilimumab gecombineerd met twee cycli chemotherapie (CheckMate 9LA): een internationale, multicenter, gerandomiseerde fase 3-studie

INLEIDING

Jaarlijks wordt in Nederland bij ruim 14.000 mensen de diagnose longcarcinoom gesteld.¹ In 85% van de gevallen is sprake van een niet-kleincellig longcarcinoom.² Patiënten met gemetastaseerd niet-kleincellig longcarcinoom en een ‘WHO performance score’ van 0–1 komen in aanmerking voor systemische palliatieve behandeling. De behandeling is onder andere afhankelijk van het histologische subtype (plaveiselcarcinoom of adenocarcinoom), PD-L1-expressie en aanwezigheid van een (behandelbare) mutatie. Indien sprake is van een behandelbare mutatie, dan heeft behandeling met een doelgerichte tyrosinekinaseremmer de voorkeur. Bij het ontbreken van een behandelbare mutatie en een verhoogde PD-L1-expressie (>50%) heeft behandeling met alleen immuuntherapie de voorkeur (bijvoorbeeld pembrolizumab).³ Indien een snelle tumorreductie noodzakelijk is, kan chemotherapie hieraan worden toegevoegd. Bij het ontbreken van een behandelbare mutatie en een PD-L1-expressie <50% is een behandeling aangewezen met een combinatie van chemotherapie (gebaseerd op basis van histologisch subtype) en immuuntherapie. Ook duale immuuntherapie, een PD-L1-remmer gecombineerd met een CTLA-4-remmer, is onderzocht en resulteerde in soms langdurige respons en overleving, onafhankelijk van PD-L1-expressie.⁴

(NED TIJDSCHR ONCOL 2021;18:294–5)

Eerstelijnsbehandeling met nivolumab en ipilimumab bij maligne pleuraal mesothelioom: de CheckMate 743-studie