Veel al bestaande kankermedicijnen kunnen ook nuttig zijn voor andere groepen patiënten. Om deze reden is het CPCT-consortium het DRUP (drug rediscovery protocol) onderzoek gestart. Hierbij wordt er gekeken welke behandeling het beste bij het moleculaire tumorprofiel van de patiënt past, ongeacht de locatie van de tumor. De DRUP studie geeft patiënten op basis van de kenmerken van hun tumorcel toegang tot goedgekeurde ‘targeted’ therapie.
Onderzoeker Daphne van der Velden van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, heeft een groot deel van haar promotie-onderzoek gewijd aan het toepassen van behandelingen op maat, waarbij zij gebruik maakte van whole-genome sequencing.
De DRUP studie stimuleert het gebruik van al goedgekeurde medicijnen voor andere indicaties dan waarvoor deze medicijnen oorspronkelijk geregistreerd zijn, waarbij het tumorprofiel gunstig is voor de behandeling. Dit biedt patiënten zonder (geschikte) behandelopties toch toegang tot potentieel werkzame en goedgekeurde geneesmiddelen.
Tijdens haar promotieonderzoek werd één groep patiënten behandeld met een geneesmiddel dat anders niet voor hen beschikbaar zou zijn geweest: nivolumab. In totaal 30 patiënten met vergevorderde stadia van 8 verschillende tumorsoorten kregen deze immuuntherapie, nadat de DNA-sequentie van hun tumoren was vastgesteld. De tumoren hadden alleen een deel van hun moleculaire profiel gemeen: microsatelliet-instabiliteit. 20 van de 30 patiënten hadden baat bij nivolumab: de ziekte bleef stabiel of de tumor werd kleiner. Er vinden onderhandelingen plaats met de Nederlandse zorgautoriteiten om ervoor te zorgen dat patiënten met dit moleculaire profiel toegang tot dit geneesmiddel krijgen.
Tot nu toe zijn bijna 300 patiënten met verschillende tumorsoorten begonnen met een behandeling in onderzoeksverband in een van de 89 cohorten die zijn gestart. In ieder cohort wordt een van de 18 beschikbare behandelingen getest binnen een specifieke subgroep patiënten. Van der Velden: “De potentie van het DRUP-onderzoek is enorm. Wij bieden patiënten zonder (geschikte) behandelopties toegang tot potentieel werkzame en goedgekeurde geneesmiddelen. Tegelijkertijd verzamelen wij een grote hoeveelheid waardevolle informatie die ons helpt bij het verbeteren van doelgerichte behandeling voor toekomstige patiënten.”
Als uw patiënt met dit onderzoek wil meedoen, wordt er eerst (middels lichamelijk en aanvullend onderzoek) gekeken of hij of zij aan alle voorwaarden voldoet voor een veilige behandeling met dat specifieke medicijn. Een andere voorwaarde is ook dat er (in het verleden) op de tumorcellen een kenmerk is gevonden waarvoor doelgerichte behandeling beschikbaar is. Zo ja, dan wordt er voor de start van de behandeling een buisje bloed (10 ml) en een biopt afgenomen. Hierbij wordt een klein stukje weefsel van de uitzaaiing of oorspronkelijke tumor weggehaald. Dat biopt wordt gebruikt we om het erfelijke materiaal (DNA) van de tumorcellen in kaart te brengen. Dit laatste wordt gedaan door de Stichting Hartwig Medical Foundation (www.hartwigmedicalfoundation.nl). HMF werkt namelijk met ‘Next Generation DNA sequencing’. Met deze techniek is het mogelijk om in één keer het gehele erfelijke materiaal, ofwel DNA van de tumor en de fouten daarin (‘het profiel’), te bepalen. Het DNA-profiel van het biopt wordt gebruikt om meer kennis te vergaren over hoe de tumor reageert op een behandeling.
Het DRUP-onderzoek wordt uitgevoerd namens het Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), waarin Nederlandse ziekenhuizen en de Hartwig Medical Foundation hun krachten bundelen om alle kankerpatiënten een behandeling op maat aan te kunnen bieden op basis van de genetische eigenschappen van hun tumoren. Studiecoördinator Emile Voest van het Antoni van Leeuwenhoek leidt het onderzoek samen met Henk Verheul (Amsterdam UMC/Vumc) en Hans Gelderblom (LUMC). Voor meer informatie over het onderzoek en/of eventuele toekomstige deelname, kunt u contact opnemen met een oncoloog in één van de deelnemende centra. Ook kunt u contact opnemen met de hoofdonderzoekers van de studie Prof. Dr. Henk Verheul, Prof. Dr. Hans Gelderblom en Prof. Dr, Emile Voest via drup@nki.nl.
NKI-AVL, Erasmus UMC, UMC Utrecht, Meander MC, Amsterdam UMC, locatie VUMC, UMC Groningen, Radboud UMC, UMC Maastricht, LUMC, Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis (ETZ) Tilburg, Amphia Ziekenhuis Breda, Fransiscus Gasthuis & Vlietland, Maxima Medisch Centrum Eindhoven, Zuyderland ziekenhuis, NWZ, OLVG, Spaarne Gasthuis, RDGG, Gelderse Vallei, Martini Ziekenhuis, Isala, Rijnstate, Nij Smellinghe, Haaglanden MC, Deventer ziekenhuis, ZGT, Treant zorggroep, HaGa ziekenhuis, MCL Leeuwarden, VieCuri, Maasstad, Amsterdam UMC, locatie AMC, Gelre Ziekenhuizen, St. Antonius ziekenhuis, Bernhoven
Bronnen
1.Van der Velden DL, Hoes LR, et al. The Drug Rediscovery protocol facilitates the expanded use of existing anticancer drugs. Nature 219; 574;127–131.
2. https://www.cpct.nl/drup-drug-rediscovery-protocol-studie/
Naar boven
