Wat is urineleiderkanker?
Wanneer er een tumor groeit in de urineleider, wordt er gesproken van urineleiderkanker. De urineleider of ureter vervoert de urine van de nieren naar de blaas. Deze vorm van kanker komt niet zo veel voor en ontstaat regelmatig als gevolg op de behandeling van blaaskanker.
Deze tumoren ontstaan in het weefsel dat de urineleider aan de binnenkant bekleedt. Dit weefsel wordt urotheel genoemd. Om deze reden wordt urineleiderkanker ook wel urotheelcarcinoom genoemd.
De urineleider loopt vanuit het nierbekken naar de blaas, waar de urine tijdelijk wordt opgeslagen. Wanneer de blaas vol is, wordt er een signaal naar de hersenen afgegeven waardoor mensen het gevoel krijgen dat ze moeten plassen. De ureters zijn onderdeel van de urinewegen. Andere onderdelen zijn de nieren, de blaas en de plasbuis.
Het aantal patiënten met urineleiderkanker is de afgelopen jaren toegenomen. Jaarlijks krijgen ongeveer 200 Nederlanders de diagnose. Dit zijn meer mannen dan vrouwen en het komt met name voor bij mensen die ouder zijn dan 65. De 5-jaars overleving van patiënten met een stadium I tumor is 89 procent. Dit daalt bij patiënten met een stadium IV tumor naar 12 procent. Ongeveer 15 tot 20 procent van de patiënten met urotheelcarcinoom in de urineleider ontwikkelt ook kanker in de blaas of het nierbekken.
Tumoren in de urineleider leiden in het begin van de ontwikkelen niet vaak klachten. Hierdoor worden ze vaak pas in een relatief laat stadium ontdekt.
Patiënten kunnen onder andere last hebben van:
Er is geen directe oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van urineleiderkanker. Van een aantal factoren is bekend dat ze de kans op kanker in de urineleiders kunnen vergroten. Deze factoren zijn:
Als de huisarts vermoedt dat een patiënt kanker in de urinewegen heeft, dan zal hij diegene eerst lichamelijk onderzoeken. Als er bij dit onderzoek aanwijzingen worden gevonden voor een tumor, stuurt de huisarts de patiënt door naar een uroloog of internist. Deze specialist zal het lichamelijk onderzoek herhalen en mogelijk bloed- en urineonderzoek, een CT-scan of cytoscopie laten uitvoeren. Een cytoscopie is een kijkonderzoek van de blaas.
Als uit deze onderzoeken blijkt dat er problemen zijn met de urinewegen, kan de uroloog nog een biopsie of uretro-renoscopie laten uitvoeren. Bij een biopsie wordt er een stukje afwijkend weefsel weggenomen voor verder onderzoek. Een uretro-renoscopie is een kijkonderzoek van de nieren en de plasbuis door middel van een dunne slang met een camera aan het uiteinde.
Mocht uit deze onderzoeken blijken dat er sprake is van een tumor in de urineleider, dan zijn er verdere onderzoeken nodig om te bepalen in welk stadium de kanker zich bevind. Dit kunnen een longfoto, botscan, PET-CT-scan of MRI zijn.
Bij urineleiderkanker wordt gebruikt gemaakt van een TNM-classificatie. De T staat hierin voor de uitbreiding van de primaire tumor (eerst ontstane tumor). De N geeft aan of er uitzaaiingen zijn gevonden in de lymfeklieren en de ernst hiervan. De M geeft aan of er in andere organen uitzaaiingen zijn gevonden.
De tumor kan aan de hand van deze onderzoek in een van de onderstaande stadia worden ingedeeld:
Ook is de differentiatiegraad van de tumor van belang voor de behandeling en prognose. Deze kan worden bepaald door middel van een biopt van de tumor. De differentiatiegraad zegt iets over in hoeverre de kankercellen nog op normale cellen lijken.
Omdat de klachten nogal uiteenlopend kunnen zijn, zal hij de patiënt afhankelijk van de symptomen doorverwijzen naar een specialist. Het is ook mogelijk dat de huisarts zelf onderzoek aanvraagt in het ziekenhuis om andere aandoeningen uit te sluiten. De patiënt kan daarom terechtkomen bij verschillende specialisten, waaronder een longarts of neuroloog.
Wanneer alle onderzoeken zijn afgerond en alle kenmerken van de tumor zijn vastgesteld, stelt een team van specialisten een behandelplan op. In het geval van urineleiderkanker zijn een operatie, laserbehandeling, bestraling en chemotherapie mogelijk. De operatie is hierbij de eerste optie.
Als blijkt dat de kanker is uitgezaaid, is er meestal alleen nog een palliatieve behandeling mogelijk. Dit is een behandeling die niet meer is gericht op genezing, maar op het verminderen van de klachten en het verlengen van het leven. Hiervoor kan de patiënt chemotherapie of bestralingen krijgen.
Bij een laserbehandeling wordt geprobeerd om de tumor met een laser te vernietigen. Dit is mogelijk wanneer de tumor klein genoeg is of als er geen uitzaaiingen zijn gevonden. Op deze manier wordt er zo min mogelijk schade aangericht aan de omliggende organen. De behandeling wordt gecombineerd met een blaasspoeling om de kans op blaaskanker zo klein mogelijk te maken.
Naar boven