Wat is lipkanker?
Er wordt gesproken van lipkanker wanneer er kwaadaardige cellen worden gevonden op de lippen die ongeremd delen en groeien. Deze tumoren beginnen meestal als een klein onrustig plekje op de onderlip dat niet wil genezen en kan uitgroeien en uitzaaien naar omliggende weefsels. Bijna alle tumoren die ontstaan in de mondholte, zijn plaveiselcelcarcinomen. Deze tumoren ontstaan uit de plaveiselcellen in de slijmvlieslaag.
Lipkanker komt vooral voor bij mannen boven de 40. Jaarlijks krijgen ongeveer 200 Nederlanders de diagnose.
In de beginstadia van lipkanker kunnen mensen last hebben van een blaartje, zweertje of kloofje dat maar niet goed geneest. Het kan ook zijn dat het in een korte tijd meerdere keren terugkomt. Ook kunnen zij last hebben van een witte kleur van het slijmvlies. Mochten deze symptomen langer dan drie weken aanhouden, dan kan dat duiden op lipkanker.
Grotere tumoren op de lippen kunnen leiden tot:
Bij lipkanker is er sprake van een voorstadium dat goed te herkennen is, en mogelijk kan uitgroeien tot lipkanker. Dit voorstadium heet actinische cheilites. Dit zijn plekjes op de lip die te herkennen zijn aan verhardingen, roodheid, schilfers, kloofjes en veranderingen van de kleur van de lip. Deze schade wordt veroorzaakt door de zon. Een arts kan een biopsie – een klein stukje weefsel – wegnemen om te controleren of het om kwaadaardige cellen gaat.
Uit onderzoek is gebleken dat er een aantal risicofactoren zijn voor het ontwikkelen van lipkanker. De belangrijkste risicofactoren zijn roken, overmatig alcohol drinken en Uv-straling. Het merendeel van de patiënten heeft voor de diagnose gerookt of overmatig gedronken. Mocht de patiënt beide hebben gedaan, loopt diegene een nog groter risico. Roken en het nuttigen van alcohol heeft ook negatieve effecten op de behandeling en vergroot de kans op terugkeer van de ziekte.
Mocht de patiënt symptomen van lipkanker hebben, dan zal de huisarts eerst een lichamelijk onderzoek verrichten. Mocht de huisarts vermoedens hebben voor lipkanker, kan hij de patiënt doorsturen naar een keel-neus-oor-arts (KNO-arts). Soms komen patiënten via de tandarts bij een specialist terecht omdat hij een afwijking heeft gezien tijdens een controle.
De KNO-arts zal als eerst het gebied van mond, keel, neus en oren onderzoeken op afwijkingen. Ook zal hij controleren of er aanwijzingen zijn voor uitzaaiingen in de hals. Mocht hij denken dat het een liptumor is, kan hij een biopt nemen. Een biopt is een stukje weefsel dat onder de microscoop onderzocht kan worden.
Als de diagnose is gesteld, wordt aan de hand van verdere onderzoeken het stadium van de kanker vastgesteld. Hiermee wordt bepaald hoe ver de ziekte zich ontwikkeld heeft en welke behandeling passend is. Daarvoor is het type, de locatie en het stadium van de tumor bepalend. Dit zijn mogelijk een röntgenfoto, MRI-scan, CT-scan, echografie, schildwachtklierprocedure of longfoto. Bij een schildwachtklierprocedure wordt door middel van radioactieve vloeistof de eerste lymfklier opgezocht waar mogelijk uitzaaiingen bevinden. De arts verwijdert deze schildwachtklier onder verdoving voor verder onderzoek
Bij lipkanker kan de kanker in vier stadia worden ingedeeld:
Ook de differentiatiegraad van de tumor is van belang voor de behandeling en prognose. Deze kan worden bepaald door middel van een biopt van de tumor. Een biopt is een stukje weefsel dat tijdens een kleine ingreep wordt weggehaald en onder de microscoop kan worden onderzocht. De differentiatiegraad zegt iets over in hoeverre de kankercellen nog op normale cellen lijken.
Wanneer alle onderzoeken zijn afgerond en alle kenmerken van de tumor zijn vastgesteld, stelt een team van specialisten een behandelplan op. In het geval van lipkanker zijn bestralingen, een operatie, chemotherapie of lichttherapie mogelijk.
Om het effect op het uiterlijk zo klein mogelijk te houden, wordt bij kleine tumoren geprobeerd ze te behandelen met een operatie, lichttherapie of inwendige bestraling. Met deze behandelingen hebben patiënten met een kleine oppervlakkige tumor een grote kans op genezing.
Als er sprake is van een grote tumor die niet gemakkelijk operatief verwijderd kan worden, wordt er meestal gekozen voor bestraling. Mocht de tumor heel groot zijn, kan het zijn dat deze toch met een operatie verwijderd wordt, maar er na de operatie een reconstructie van de lip nodig is. Dit kan worden gecombineerd met chemotherapie of radiotherapie.
Mocht de patiënt een tumor hebben die niet dikker is dan 0.5 cm, kan de arts voor fotodynamische therapie (PDT) kiezen. De patiënt krijgt dan via een injectie een chemische stof toegediend die zich concentreert rondom de tumor. Door middel van belichting met laserlicht ontstaat er een chemische reactie waardoor de tumorcellen afsterven. PDT kan ook als symptoombestrijding dienen.
Als er uitzaaiingen zijn gevonden in de hals, kan het zijn dat deze operatief worden verwijderd. Soms is aanvullend nog bestraling nodig. Wanneer de tumor zodanig is uitgezaaid dat er geen genezing meer mogelijk is, kunnen de bovenstaande behandelmethoden worden toegepast om de klachten te verminderen.
Naar boven