In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 2.600 mensen de diagnose slokdarmkanker. Het is een van de meest dodelijke vormen van kanker, die moeilijk te genezen is. De vijfjaarsoverleving ligt momenteel rond de 24%. Dat is wel een verbetering ten opzichten van 30 jaar geleden toen het nog 7% was. De verbeterde overleving is vooral te danken aan nieuwe behandelingen en verbeterde diagnostiek. Slokdarmkanker wordt doorgaans pas vastgesteld als patiënten slikklachten krijgen, en vaak is het dan al te laat om de kanker nog te genezen. Vroege diagnoses zijn dus van groot belang, en een vinding uit Cambridge zou daar een rol in kunnen spelen. De Cytosponge is een speciaal sponsje dat ingeslikt kan worden en voor een snel, non-invasief onderzoek kan zorgen. Vooral patiënten met een zogeheten Barrett slokdarm zijn daarbij gebaat. Deze aandoening wordt gezien als een mogelijk voorstadium van slokdarmkanker.
Mensen met een Barrett-slokdarm worden doorgaans door middel van een endoscopie onderzocht, een voor de patiënt erg onprettige ervaring, die ook nog eens tijdrovend en kostbaar is. De Britse Cytosponge-TFF3 test is zo eenvoudig en snel toepasbaar dat hij zelfs door een huisarts kan worden uitgevoerd. Klinische studies met de Cytosponge, die zijn gepubliceerd in The Lancet, lijken aan te tonen dat een huisarts met de Cytosponge-test tien keer zo veel mensen met een Barrett-slokdarm op kan sporen dan zonder die test.
De Cytosponge is ontwikkeld door wetenschappers aan de universiteit van Cambridge, onder leiding van prof. Rebecca Fitzgerald, die al in 2002 op het idee voor de vinding kwam. De Cytosponge is een capsule aan een koordje, dat een speciaal sponsje bevat. De patiënt neemt de capsule in met water, en eenmaal in de maag lost de capsule op en komt het sponsje vrij, dat vervolgens uitzet. Met het koordje wordt het sponsje vervolgens omhooggetrokken door de slokdarm, en neemt op weg naar de mond cellen van de slokdarmwand mee. Die worden vervolgens in een laboratorium getest, waardoor duidelijk wordt of er daadwerkelijk sprake is van een Barrett-slokdarm. Als dat het geval is kan er bij die patiënten alsnog een endoscopisch onderzoek gedaan worden.
Een Barrett-slokdarm is doorgaans het gevolg van reflux, waarbij de onderkant van de slokdarm voortdurend wordt blootgesteld aan maagzuur. Huisartsen schrijven doorgaans maagzuurremmers voor bij patiënten met deze aandoening, zonder verder onderzoek te doen of iemand wellicht een Barrett-slokdarm heeft. “Dat kan immers alleen door middel van een endoscopie, wat een invasieve en dure procedure is”, legt prof. Fitzgerald uit. “Een Cytosponge-test is echter heel eenvoudig binnen 10 minuten te doen bij de huisarts.”
In de BEST3-studie, waaraan 13.000 patiënten met maagzuurklachten deelnamen werd de helft van de patiënten met alleen maagzuurremmers behandeld, en kreeg de andere helft ook de Cytosponge aangeboden. De onderzoekers vergeleken toen hoe vaak in beide groepen een Barrett-slokdarm werd vastgesteld. Het bleek dat in de Cytosponge-arm tien keer zo veel Barrett-slokdarmen werden gevonden, en zelfs een aantal vroege diagnoses van slokdarmkanker. Vaak kan slokdarmkanker in een vroeg stadium effectief behandeld worden door middel van een endoscopische procedure.
Referentie
Fitzgerald RC, et al. A pragmatic randomised, controlled trial of an offer of Cytosponge-TFF3 test compared with usual care to identify Barrett’s oesophagus in primary care. The Lancet. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31099-0
Naar boven
