Britse wetenschappers verbaasd over hoe kanker zich razendsnel aanpast en evolueert

april 2023 Medisch onderzoek Willem van Altena
3d illustration of a cancer cell in the process of mitosis

Een nieuwe analyse van de groei van kankers heeft een bijna oneindig vermogen van tumoren om te evolueren en te overleven aan het licht gebracht, aldus wetenschappers van het Francis Crick Institute en het University College London in Engeland. Zij concluderen dat we ons meer moeten richten op preventie en dat een universele behandeling voor alle types kanker niet snel te verwachten is.

Een enkele beschadigde cel

In de TracerX studie deden de wetenschappers onderzoek naar de wijze waarop kankers zich ontwikkelen en verspreiden. Kankers veranderen en evolueren in de tijd – ze zijn niet vast en onveranderlijk. Een tumor begint als één enkele beschadigde cel, maar wordt een mengsel van miljoenen cellen die allemaal op een iets andere manier gemuteerd zijn. Ze kunnen agressiever worden: beter in het ontwijken van het immuunsysteem en in staat zich door het lichaam te verspreiden.

In de TracerX-studie werd het verloop van kanker gevolgd bij longkankerpatiënten gedurende 9 jaar. Maar de wetenschappers menen dat de resultaten van toepassing zijn op verschillende soorten kanker. Bij meer dan 400 mensen – behandeld in 13 ziekenhuizen in het Verenigd Koninkrijk – werden biopten genomen uit verschillende delen van hun longkanker naarmate de ziekte vorderde.

Universele behandelingen

“Dat is nog nooit eerder op deze schaal gedaan”, aldus hoofdonderzoeker prof. Charles Swanton van het Francis Crick Institute en het University College London. “Het heeft me verbaasd hoe aanpasbaar tumoren kunnen zijn. Ik wil hier niet te deprimerend over klinken, maar ik denk – gezien de bijna oneindige mogelijkheden waarin een tumor kan evolueren, en het zeer grote aantal cellen in een laat-stadium tumor- dat het bereiken van genezing bij alle patiënten met een laat-stadium ziekte een formidabele taak is. Ik denk niet dat we in staat zullen zijn om met universele behandelingen te komen. Als we de grootste impact willen hebben, moeten we ons richten op preventie, vroege opsporing en vroege herkenning van terugval.”

Luchtverontreiniging

Obesitas, roken, alcohol en slechte voeding verhogen allemaal het risico op sommige vormen van kanker. Het aanpakken van ontstekingen in het lichaam wordt ook gezien als een manier om kanker te voorkomen. Ontsteking is de waarschijnlijke verklaring voor het feit dat luchtverontreiniging longkanker veroorzaakt en dat inflammatoire darmziekten het risico op darmkanker verhogen.

Het onderzoek toonde aan:

  • Zeer agressieve cellen in de oorspronkelijke tumor zijn degenen die zich uiteindelijk door het lichaam verspreiden.
  • Tumoren met een hoger niveau van “genetische chaos” hadden meer kans om na een operatie in andere delen van het lichaam terug te keren.
  • Door bloed te analyseren op fragmenten van tumor-DNA konden tekenen van terugkeer worden opgespoord tot 200 dagen voordat ze op een CT-scan verschenen.
  • De cellulaire machinerie die de instructies in ons DNA leest, kan in kankercellen beschadigd raken, waardoor ze agressiever worden.

De onderzoekers hopen dat de bevindingen hen in de toekomst kunnen helpen om te voorspellen hoe de tumor van een patiënt zich zal verspreiden en om met die kennis de behandeling aan te passen.

Referentie

Al Bakir M, Huebner A, Martínez-Ruiz C,; TRACERx Consortium; The evolution of non-small cell lung cancer metastases in TRACERx. Nature. 2023 Apr 12. doi: 10.1038/s41586-023-05729-x. Epub ahead of print. PMID: 37046095.

Bezoek de website van de TracerX studie