Behandeling met elektrische velden verlengt prognose bij mesothelioom

april 2021 Kliniek in Praktijk Willem van Altena
Detailed photography of roof covering material with asbestos fibres. Health harmful and hazards effects. Prolonged inhalation of microscopical fibers causes fatal illnesses including lung cancer.

Een behandeling met elektrische velden, die aanvullend ingezet kan worden naast chemotherapie bij de behandeling van uitgezaaid maligne pleuraal mesothelioom (MPM, ook bekend als longvlieskanker of asbestkanker) heeft goede resultaten laten zien in een klinische studie. The Lancet Oncology publiceerde onlangs resultaten uit de STELLAR-studie. NovoTTF-100L™, dat op de markt gebracht wordt door het Britse Novocure, is een zogeheten Tumour Treating Field (TTF), waarbij kankers met wisselende elektrische velden behandeld worden. In combinatie met chemotherapie bleek deze behandeling mediane overleving van mensen met MPM tot ruim 18 maanden te verlengen. Het medicijn is de eerste FDA-goedgekeurde behandeling voor MPM in meer dan 15 jaar.

In de STELLAR-studie die aangestuurd werd vanuit Bergamo, Italië werden 80 patiënten in 12 centra in Europa met niet-resectabel, lokaal gevorderd of uitgezaaid MOM gevolgd. Zij kregen chemotherapie (pemexetred plus cisplatin/carboplatin) plus NovoTTF-100L toegediend als eerstelijnsbehandeling. Data lieten een mediane algehele overleving van 18,2 maanden zien (BI: 95%, 12,1 maand – 25,8 maand). De een- en tweejaarsoverleving waren respectievelijk 62,2% (BI: 95%, 50,5%-72,0%) en 41,9% (BI :95%, 28,0%-55,2%). Er werden geen ernstige bijwerkingen geconstateerd, de meest voorkomende bijwerking was huidirritatie.

Zeer slechte prognose

Hoofdonderzoeker van de STELLAR-studie is pulmonair oncoloog dr. Giovanni Luca Ceresoli van het Humanitas Gavazzeni ziekenhuis in Bergamo. “De STELLAR-studie laat bemoedigende algehele overleving zien zonder toename in de systemische toxiciteit. De mediane algehele overleving van 18,2 maanden is indrukwekkend aangezien MPM is een tumor met een zeer slechte prognose en maar weinig zinvolle behandelopties.”

Progressievrije overleving

Ook de progressievrije overleving liet een verbetering zien. Voor patiënten die de combinatiebehandeling van NovoTTF-100L plus chemotherapie kregen was de mediane progressievrije overleving 7,6 maanden (BI: 95%, 6,7%-8,6%). Er was een 97% ziektecontrolepercentage bij patiënten die minimaal 1 follow-up CT scan ondergingen (n=72). Bij 40% van de patiënten werd een partiële respons vastgesteld, 57% had een stabiel ziektebeeld en 3% vertoonde ziekteprogressie.

Asbestkanker

MPM –longvlieskanker- is een zeldzame solide thoracale tumor die sterk wordt geassocieerd met blootstelling aan asbest. In 85% van de gevallen is asbestblootstelling de oorzaak, en daarom wordt de ziekte ook wel asbestkanker genoemd. Jaarlijks worden er wereldwijd zo’n 14.000 mensen met MPM gediagnosticeerd. In Nederland gaat het om 500 tot 600 mensen per jaar. Het merendeel van de patiënten is man, vrouwen maken minder dan 20 procent van de patiënten uit. De grootste groep patiënten is ouder dan 65. De prognose van deze aandoening is weinig hoopgevend: gemiddeld leven mensen nog 13 tot 15 maanden na de diagnose.

De STELLAR-studie

De STELLAR-studie was een fase 2 prospectieve single-arm studie naar de veiligheid en effectiviteit van NovoTTF-100L, een Tumor Treating Field systeem, gecombineerd met chemotherapie pemetrexed plus cisplatin of carboplatin als eerstelijnsbehandeling voor 80 patienten met niet-resectabel lokaal gevorderde of uitgezaaid maligne pleuraal mesothelioom (MPM). In de studie werden de patiënten met elektrische velden op 150 kHz behandeld gedurende minimaal 18 uur per dag tot progressie. Algehele overleving was het primaire eindpunt van de studie, secundaire eindpunten waren objectieve respons ratio, progressievrije overleving en bijwerkingenprofiel.

Tumour Treating Fields

Tumour Treating Fields (TTF) is een niet-invasieve antitumorbehandeling waarbij gebruik wordt gemaakt van elektrische velden op specifieke frequenties, die celdeling verstoren en zo tumorgroei afremmen en uiteindelijk kankercellen doden. TTF veroorzaakt minimale schade aan gezonde cellen en gaat gepaard met weinig bijwerkingen, waarbij huidirritatie op de plek waar de elektroden bevestigd worden de meest voorkomende is. TTF wordt in een aantal landen, waaronder Nederland, al ingezet als behandeling van glioblastoom.

Referenties

Ceresoli GL, Aerts JG, Dziadziuszko R, et al. Tumour Treating Fields in combination with pemetrexed and cisplatin or carboplatin as first-line treatment for unresectable malignant pleural mesothelioma (STELLAR): a multicentre, single-arm phase 2 trial. Lancet Oncol. 2019 Dec;20(12):1702-1709. doi: 10.1016/S1470-2045(19)30532-7. Epub 2019 Oct 15. Erratum in: Lancet Oncol. 2020 Feb;21(2):e70. PMID: 31628016.

Lees meer over Mesothelioom in de Oncopedia van NTVO.