NTVO - jaargang 20, nummer 2, mei 2023
drs. V.D. de Jager , B.N. Cajiao Garcia MSc, dr. A. ter Elst , prof. dr. W. Timens , dr. C.C.H.J. Kuijpers , dr. L.C. van Kempen , prof. dr. E. Schuuring , dr. A.J. van der Wekken , prof. dr. S.M. Willems
Predictieve moleculaire diagnostiek speelt een belangrijke rol bij het bepalen van de behandelmogelijkheden voor patiënten met (gemetastaseerd) niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC). De meeste patiënten met NSCLC worden gediagnostiseerd en behandeld in een niet-academisch ziekenhuis. Deze ziekenhuizen verrichten zelf predictieve moleculaire diagnostiek of besteden dit uit aan een laboratorium in het regionale netwerk van academische en perifere ziekenhuizen en laboratoria. Eerder onderzoek heeft laten zien dat bij een deel van de patiënten met (stadium IV) NSCLC geen of onvolledige moleculaire diagnostiek wordt verricht. Daardoor kan voor deze patiënten geen optimale behandelkeuze voor beschikbare (doelgerichte) geneesmiddelen worden gemaakt. Om in kaart te brengen waarom dit zo is en hoe dit kan worden verbeterd, is in 2020 het project ‘Landelijke implementatie predictieve analyses bij longkanker op regionaal niveau’ gestart. Hierin wordt de workflow van de moleculaire diagnostiek onderzocht binnen zes regionale netwerken in Nederland. In de regio Noord-Nederland is sinds de start van het project een aantal stappen gezet om belemmeringen te identificeren en het aantal patiënten voor wie geen volledige predictieve diagnostiek wordt verricht, te verminderen. In dit overzichtsartikel worden deze stappen, de onderliggende rationale en de ervaringen tot nu toe uiteengezet.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2023;20:70–6)
Lees verderNTVO - 2020, nummer 8, december 2020
drs. K.J. de Koning , dr. R.J.J. van Es , dr. J.W. Dankbaar , prof. dr. S.M. Willems , prof. dr. R. de Bree , dr. R. Noorlag
Tongkanker wordt bij voorkeur chirurgisch behandeld. Tumornegatieve marges zijn essentieel om adjuvante behandeling te voorkomen. Intraorale echogeleide resectie met directe ex-vivo-controle van het resectiepreparaat kan peroperatief terugkoppeling geven op de verkregen resectiemarges. In het UMC Utrecht wordt deze methode bij tongkanker momenteel onderzocht. Hierbij wordt tijdens de resectie de afstand van de tumor tot het snijvlak gemeten door middel van echografie. Het resectiepreparaat wordt vervolgens nogmaals echografisch op adequate marges gecontroleerd. Bij verdenking op te krappe marges wordt direct een naresectie uitgevoerd.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17:325-7)
Lees verderNTVO - 2020, nummer 7, november 2020
dr. L.C. van Kempen , dr. T. van Wezel , prof. dr. H. Morreau , dr. D. Cohen , prof. dr. W. Timens , prof. dr. S.M. Willems , prof. dr. E. Schuuring
Remmers van neurotrofe receptortyrosinekinase (TRK) fusie-eiwitten hebben een hoge therapeutische activiteit in verschillende solide tumortypen zoals papillair schildkliercarcinoom, longadenocarcinoom, gastrointestinale stromatumoren, astrocytoom, en colorectaal carcinoom. Alleen patiënten met een bewezen genfusieproduct van een NTRK-gen komen in aanmerking voor behandeling met specifieke remmers. Daarmee is de therapie de facto tumortype-agnostisch. De lage frequentie van verschillende fusies van één van de drie NTRK-genen in veelvoorkomende tumoren, maar hoge frequentie in zeldzame tumoren vraagt om een specifieke aanpak voor de routinematige analyse in de moleculaire diagnostiek. Hiervoor zijn verschillende methoden beschikbaar en staat de moleculaire diagnostiek voor een uitdaging om de detectie van NTRK-fusiegenen op een tijd- en kosteneffectieve manier in te voeren. De voor- en nadelen van de verschillende moleculaire technieken worden in dit artikel besproken en een strategie voor NTRK-fusiegenanalyse in de routine moleculaire diagnostiek wordt gepresenteerd.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17:266-73)
Lees verderNTVO - 2020, nummer COVID special, september 2020
prof. dr. S.M. Willems , dr. Q.J.M. Voorham , dr. L. van Gennip , S. van Tilburg , dr. R.E. Kibbelaar , Dr. J. Bart , dr. I.D. Nagtegaal , prof. dr. W. Timens
De oncologische zorg heeft tijdens de COVID-19-pandemie onder grote druk gestaan. Op basis van een globale analyse van Pathologisch-Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief en de Nederlandse Vereniging voor Pathologie blijkt dat er een aanzienlijke terugloop is van de moleculaire diagnostiek vanaf het begin van de lockdown. Dit roept talrijke vragen op die nadere analyse van de data vereisen.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17(COVID-19-SPECIAL):15-6)
Lees verderNTVO - 2020, nummer 5, august 2020
dr. D. Cohen , G.L.J.H. van Leenders , prof. dr. S.M. Willems , dr. J.H. von der Thüsen
Immuuntherapie gericht op de remming van de interactie van ‘programmed cell death protein 1’ (PD-1) en zijn ligand, ‘programmed cell death protein 1-ligand’ (PD-L1), heeft de laatste jaren haar intrede gedaan in de oncologie en wordt inmiddels ook in Nederland in diverse orgaansystemen met succes toegepast. Sommige patiënten (bijv. bij melanomen) komen ongeacht de expressie van PD-L1 in tumorweefsel in aanmerking voor immuuntherapie, maar bij andere tumoren is de indicatiestelling voor anti-PD-1/PD-L1-behandeling, en soms de beslissing met betrekking tot immuuntherapie als monotherapie of in het kader van combinatietherapie (met name met chemotherapie) afhankelijk van de aanwezigheid van PD-L1 in tumorcellen en/of immuuncellen. Dit is tot dusverre het geval voor niet-kleincellig longcarcinoom, urotheelcelcarcinoom, hoofd-halscarcinoom en mammacarcinoom. PD-L1-expressie wordt in deze tumoren bepaald door middel van immuunhistochemie, waarbij de methodiek, het specifieke antilichaam en de gehanteerde afkapwaarden sterk variëren tussen tumortypen en geneesmiddelen. In dit overzichtsartikel wordt de stand van zaken van het Nederlandse testlandschap voor PD-L1 weergegeven, met specifieke aandacht voor verschillende gangbare tumortype-geneesmiddeltestcombinaties.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17:185-92)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 3, may 2019
prof. dr. R. de Bree , drs. I.J. den Toom , drs. E.R. Nieuwenhuis , drs. B. Kolenaar , prof. dr. S.M. Willems , dr. B. de Keizer
De schildwachtklierprocedure wordt in de meeste Nederlandse hoofd-halscentra routinematig toegepast bij de diagnostiek van vroeg-stadium mondholtecarcinomen. De resultaten zijn over het algemeen goed, echter is er nog ruimte voor verbetering. De procedure bestaat uit drie pijlers: preoperatieve identificatie van de schildwachtklier, excisie van de schildwachtklier en histopathologische analyse van de schildwachtklier. Binnen deze fasen van de schildwachtklierprocedure wordt door middel van nieuwe tracers, camera’s en andere technieken gezocht naar verbeteringen.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:97–103)
Lees verder
Naar boven
To provide the best experiences, we and our partners use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us and our partners to process personal data such as browsing behavior or unique IDs on this site and show (non-) personalized ads. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Click below to consent to the above or make granular choices. Your choices will be applied to this site only. You can change your settings at any time, including withdrawing your consent, by using the toggles on the Cookie Policy, or by clicking on the manage consent button at the bottom of the screen.
