prof. dr. W.R. Gerritsen

De inzet van enzalutamide en fentanyl in de behandeling van castratieresistente prostaatkanker: een pijnlijke combinatie

Samenvatting

Pijn is een veelvoorkomend symptoom bij patiënten met het gemetastaseerd castratieresistente prostaatcarcinoom (CRPC). Pijnstilling door gebruik van opioiden, zoals fentanyl, is vaak noodzakelijk voor het behoud van een goede kwaliteit van leven. Een onvoldoende gesignaleerde farmacologische interactie is die tussen enzalutamide en fentanyl, waarbij sterke inductie van cytochroom P450-3A4 (CYP3A4) door enzalutamide resulteert in onmeetbaar lage spiegels van fentanyl in het bloed van patiënten. Deze interactie heeft klinisch relevante gevolgen: de pijn is onvoldoende onder controle en na het staken van enzalutamide is er een risico van overdosering als de fentanyl-dosering tijdens gebruik van enzalutamide is opgehoogd. De hieronder beschreven casus illustreert deze klinisch relevante interactie. Bewustwording van mogelijke geneesmiddelinteracties bij gebruik van oncolytica is zeer relevant in de kliniek om de zorg voor deze kwetsbare patiëntengroep in de palliatieve setting te verbeteren.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:146–51)

Lees verder

Radium-223 bij de behandeling van castratieresistente prostaatkanker met symptomatische botmetastasen

Samenvatting

In de vigerende versie van de Nederlandse richtlijn voor de behandeling van prostaatkanker uit 2014 is radium-223-dichloride (radium-223) opgenomen als een van de laatste toevoegingen aan het arsenaal van middelen voor de behandeling van gemetastaseerde castratieresistente prostaatkanker (mCRPC), maar nog niet beoordeeld. Een multidisciplinair panel van Nederlandse medisch specialisten heeft zich gebogen over de (voorlopige) positionering van radium-223 bij mCRPC. De belangrijkste aanbevelingen van het panel luiden: radium-223 is een weinig toxische behandelmogelijkheid die bij patiënten met mCRPC en symptomatische botmetastasen kan worden ingezet; radium-223 heeft in tegenstelling tot bètastraling-emitterende radiofarmaca een levensverlengend effect getoond; radium-223 kan binnen de geregistreerde indicatie worden ingezet zowel bij patiënten die met chemotherapie zijn behandeld als bij patiënten die geen chemotherapie kunnen of willen krijgen.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2016;13:18–23)

Lees verder

De PREVENT-studie: een prospectieve analyse van everolimus-geïnduceerde interstitiële longziekte

Samenvatting

Behandeling met everolimus kan interstitiële longziekte (‘interstitial lung disease’; ILD) veroorzaken. ILD is een frequent voorkomende bijwerking die kan leiden tot ernstige morbiditeit en zelfs tot mortaliteit. Het is daarnaast regelmatig de reden voor een dosisreductie of – interruptie van everolimus.

Het klinische beloop van ILD varieert sterk tussen patiënten en er zijn momenteel geen gegevens beschikbaar op basis waarvan het beloop van ILD kan worden voorspeld. Daardoor is het nu niet mogelijk om per patiënt te bepalen of everolimus veilig gecontinueerd kan worden of dat het moet worden gestaakt om ernstige morbiditeit te voorkomen. Het identificeren van vroege, niet-invasieve predictoren kan hierbij van grote waarde zijn.

In de PREVENT-studie wordt bij patiënten met borstkanker prospectief onderzocht welke factoren voorspellend zijn voor het optreden en de ernst van everolimusgeïnduceerde ILD. Daarnaast worden de immunologische mechanismen geanalyseerd die betrokken zijn bij het ontstaan van ILD en wordt een gestandaardiseerde behandelstrategie geëvalueerd.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2014;11:244–8)

Lees verder

Oncolytische gen-immuuntherapie voor prostaatkanker

(NED TIJDSCHR ONCOL 2014;11:165)

Lees verder