prof. dr. O.E. Nieweg

Adjuvante behandeling van melanoompatiënten met stadium III en IV

(NED TIJDSCHR ONCOL 2017;14:331)

Aanvullende lymfeklierdissectie of observatie bij melanoompatiënten met een positieve schildwachtklier

Samenvatting

Inleiding: De introductie van de schildwachtklierbiopsie genereerde de vraag wat de aanvullende behandeling moet zijn als de klier tumorpositief is. Er werd aangetoond dat de combinatie van schildwachtklierbiopsie en regionale klierdissectie de overlevingskans van schildwachtklierpositieve patiënten met een melanoom van intermediaire dikte verbetert, maar het bleef onduidelijk of de aanvullende klierdissectie hiervoor verantwoordelijk was. Retrospectieve onderzoeken en een prospectief gerandomiseerde studie leverden uiteenlopende resultaten op en brachten geen duidelijkheid. De recentelijk gepubliceerde tussenresultaten van de prospectieve Multicenter Selective Lymphadenectomy Trial II, waarin klierdissectie wordt vergeleken met observatie, verschaffen wel duidelijkheid. In dit artikel wordt de literatuur geanalyseerd over aanvullende klierdissectie en worden de vooren nadelen hiervan besproken, met bijzondere aandacht voor de genoemde recente publicatie.

Methoden: Het literatuuronderzoek werd verricht met behulp van PubMed, Embase en Cochrane. De validiteit en toepasbaarheid van de artikelen werd beoordeeld. Er werd een overzicht gemaakt van de vervolgduur, melanoomspecifieke overlevingsduur en procentuele overleving na drie, vijf en tien jaar. De kwaliteit van het bewijs en de stelligheid van de aanbevelingen werden met het GRADE-systeem beoordeeld.

Resultaten: Het overzicht omvat negen artikelen. Het eerste prospectieve onderzoek had een gemiddelde validiteit, het andere een hoge validiteit. In geen van beide leverde aanvullende klierdissectie een verbeterde driejaarsoverleving op. Morbiditeit, met name lymfoedeem, kwam significant vaker voor na klierdissectie dan na enkel een schildwachtklierprocedure. De GRADE-kwaliteit van de bewijsvoering was hoog. Effecten op regionale tumorcontrole, kwaliteit van leven en overige vooren nadelen worden besproken.

Conclusie: Bij melanoompatiënten met een positieve schildwachtklier kan aanvullende klierdissectie achterwege worden gelaten. Echografische controle om een recidief in de klierregio vroegtijdig op te sporen wordt aanbevolen.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2017;14:221–30)

Aanvullende lymfeklierdissectie voor melanoompatiënten met positieve schildwachtklier

(NED TIJDSCHR ONCOL 2016;13:179–80)

Nieuwe medicamenten voor patiënten met uitgezaaid melanoom ook van belang voor chirurgen

(NED TIJDSCHR ONCOL 2015;12:185–6)

Combinatiebehandeling van nietresectabele melanoomprocessen

Samenvatting

Door de recente ontwikkeling van effectieve medicijnen is de behandeling van melanoom niet langer monodisciplinair maar multidisciplinair. Niet-resectabele melanoomprocessen betreffen met name uitgebreide lymfekliermetastasering en de voor deze ziekte typische in-transitmetastasering. Voor deze patiënten is stadiëring met PET-CT van het gehele lichaam en MRI van het betrokken gebied en de hersenen gangbaar. Radiotherapie met hyperthermie en geïsoleerde regionale perfusie zijn gevestigde vormen van combinatiebehandeling voor niet-resectabele melanoomprocessen. De nieuwe medicamenten, zoals vemurafenib en de combinatie van dabrafenib en trametinib, kunnen een nietresectabele melanoomhaard wellicht zodanig verkleinen dat resectie mogelijk wordt. Gezien de snelle ontwikkelingen bij de behandeling van de gevorderde stadia van melanoom lijkt het verstandig om bij een dergelijke patiënt te overleggen met een ‘melanomoloog’ in een multidisciplinair centrum waar de beschreven behandelingen beschikbaar zijn en waar ook veelbelovende nieuwe vormen van behandeling worden onderzocht.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2014;11:65–7)

Revisie van de landelijke richtlijn ‘Melanoom’

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:204–5)

PRO-ARTIKEL: Gerandomiseerd onderzoek verschaft meer duidelijkheid over sentinelnodebiopsie bij melanoom

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:131–5)