drs. M. de Jong

Slechtziendheid na profylactische schedelbestraling

Samenvatting

Achtergrond: De laatste jaren wordt profylactische schedelbestraling toegepast bij patiënten met een kleincellig longcarcinoom om de kans op hersenmetastasen te reduceren en de overleving te verbeteren.

Casus: Bij een 65-jarige man met diabetes werd in 2011 een kleincellig longcarcinoom vastgesteld: ‘SCLC extensive disease’. Patiënt werd van maart tot juni 2011 palliatief behandeld met chemotherapie en kreeg in juli 2011 profylactische schedelirradiatie (5 x 4 Gray) waarna paclitaxel werd gestart. In mei 2012 bezocht patiënt de polikliniek Oogheelkunde met een sinds enkele weken bestaande en progressieve visusdaling. Een ernstige bestralingsretinopathie werd vastgesteld. Ondanks uitgebreide therapie daalde de visus naar 0,4 met het rechteroog en vingers tellen met het linkeroog. De retinopathie was opvallend ernstig voor de stralingsdosis die werd gegeven en ontstond erg snel na de bestraling.

Beschouwing: Bestralingsretinopathie kan ontstaan na lage bestralingsdosis, zeker in aanwezigheid van vaatschade. Systemische vaataandoeningen, waaronder ook diabetes valt, verhogen het risico op het ontwikkelen van retinopathie. Waarschijnlijk geldt dit ook voor chemotherapie.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:189–93)

Lees verder

Herbestraling gecombineerd met hyperthermie als behandeling voor radiatiegeassocieerde sarcomen

Samenvatting

Doel: Het evalueren van de rol van herbestraling in combinatie met hyperthermie voor radiatiegeassocieerde sarcomen (RAS) van de thoraxregio, een zeldzame tumor met een slechte prognose.

Patiënten en methoden: Van 2003 tot en met januari 2012 werden 21 patiënten met een RAS behandeld in het Academisch Medisch Centrum en het Instituut Verbeeten met herbestraling en hyperthermie. Bij 17 patiënten werd de behandeling gegeven vanwege irresectabele ziekte. Vier patiënten werden adjuvant behandeld na resectie. Mediaan was het interval tussen bestraling voor de oorspronkelijke maligniteit en het ontstaan van RAS 108 maanden (range 42–212). Histologie was in 86% van de gevallen een angiosarcoom.

Resultaten: De mediane overleving was 19 maanden (range 5–204). Bij 4 patiënten kon de respons niet worden beoordeeld. Bij de overige 17 patiënten was het responspercentage 88% (10 complete remissie, 5 partiële remissie). Vijf van deze patiënten (29%) bleven lokaal ziektevrij tot overlijden (na respectievelijk 5, 7 en 40 maanden) of tot laatste follow-up (35 en 62 maanden).

Conclusie: Herbestraling in combinatie met hyperthermie is een goed uitvoerbare behandeling, met een hoog responspercentage en de mogelijkheid van langdurige lokale controle.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:3–9)

Lees verder

Lokale controle, kwaliteit van leven en stem kwaliteit bij T1-larynxcarcinoom na conventionele en na geaccelereerde gehypofractioneerde bestraling: een retrospectieve studie

Samenvatting

Achtergrond en doel: De meerwaarde van geaccelereerde (gehypofractioneerde) bestraling van het T1-larynxcarcinoom is niet vastgesteld. Gegevens over langetermijneffecten zijn schaars. Het doel van deze populatiegebaseerde studie was het vergelijken van lokale controle, overleving en kwaliteit van leven en kwaliteit van de stem tussen patiënten die geaccelereerd zijn bestraald met hypofractionering en patiënten die conventioneel gefractioneerd zijn bestraald.

Patiënten en methoden: Tweehonderdnegentig patiënten met T1-larynxcarcinoom in de regio van het Integraal Kankercentrum Nederland, locatie Leiden, werden geïncludeerd in deze retrospectieve studie. Allen werden tussen 1993 en 2008 in opzet curatief bestraald. Gegevens werden verkregen uit de kankerregistratie van het Integraal Kankercentrum Nederland, locatie Leiden, en de medische status. Door middel van vragenlijsten werden de kwaliteit van leven en kwaliteit van de stem geëvalueerd.

Resultaten: De mediane follow-upperiode was 82 maanden. De drie-, vijf- en tienjaars lokale controle waren respectievelijk 88%, 84% en 83%. Lokale controle, overleving en kwaliteit van leven en kwaliteit van de stem waren niet significant verschillend tussen het conventionele bestralingsschema en het geaccelereerde bestralingsschema (met fracties van 2,4 Gy).

Conclusie: Uit deze retrospectieve studie blijkt dat geaccelereerde bestraling met 2,4 Gy per fractie een vergelijkbare lokale controle en overleving geeft als met conventioneel gefractioneerde bestraling, waarbij kwaliteit van leven en kwaliteit van stem niet negatief lijken te worden beïnvloed door de hogere fractiedosis van 2,4 Gy.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:245–55)

Lees verder