dr. A. de Graeff

Revisie van de richtlijn ‘Dyspneu in de palliatieve fase’

Samenvatting

De richtlijn ‘Dyspneu in de palliatieve fase’ is in 2015 herzien. De leden van de werkgroep waren gemandateerd namens diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. Aan de hand van een knelpuntenanalyse zijn uitgangsvragen geformuleerd. De uitgangsvragen over niet-medicamenteuze en medicamenteuze symptomatische behandeling van dyspneu zijn ‘evidence-based’ uitgewerkt. In het artikel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen van de richtlijn.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2016;13:53–6)

Richtlijn ‘Misselijkheid en braken in de palliatieve fase’

Samenvatting

Onlangs is een nieuwe versie verschenen van de consensus-based richtlijn van het Integraal Kankercentrum Nederland over misselijkheid en braken in de palliatieve fase. In dit artikel wordt een samenvatting gegeven van de inhoud van deze richtlijn. De ontstaanswijze en oorzaken, diagnostiek en beleid (behandeling van de oorzaak, niet-medicamenteuze en medicamenteuze symptomatische behandeling) ten aanzien van misselijkheid en braken bij patiënten met kanker in de palliatieve fase worden besproken.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2014;11:202–4)

Behandeling van doorbraakpijn bij patiënten met kanker

Samenvatting

Doorbraakpijn kan worden gedefinieerd als ‘een voorbijgaande toename van pijn, die spontaan optreedt of optreedt als gevolg van een specifieke, voorspelbare of onvoorspelbare factor, ondanks relatief stabiele en voldoende gereguleerde achtergrondpijn’. Doorbraakpijn komt bij ruim de helft van de patiënten met kanker voor en heeft een grote impact op hun functioneren en kwaliteit van leven. Adequate behandeling ervan is van groot belang. Van oudsher wordt doorbraakpijn behandeld met oraal toegediende ‘immediate release’ (IR) opioïden (vooral morfine en oxycodon). Tegenwoordig zijn snelwerkende fentanylpreparaten beschikbaar voor oromucosale, sublinguale, buccale of intranasale toediening. Alle preparaten zijn effectiever dan placebo bij de behandeling van doorbraakpijn. Direct en indirect vergelijkend onderzoek suggereert dat de snelwerkende fentanylpreparaten sneller werken dan IR-morfine. Er is onvoldoende grond om een voorkeur uit te spreken voor een specifiek preparaat. De kosten van deze preparaten (ongeveer 6-7 euro per toediening) zijn een groot probleem. Er is behoefte aan een landelijk standpunt over de plaats van snelwerkende fentanylpreparaten bij de behandeling van doorbraakpijn bij patiënten met kanker.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2014;11:46–50)

Multidisciplinaire evidence-based richtlijn ‘Ondervoeding bij patiënten met kanker’

Samenvatting

De IKNL-richtlijn ‘Ondervoeding bij patiënten met kanker’ is de opvolger van de oncologisch verpleegkundige richtlijn ‘Voedingstekort’. De nieuwe richtlijn is inhoudelijk volledig herzien en omgezet in een multidisciplinaire richtlijn, welke is ontwikkeld volgens de evidence-based richtlijnmethodiek. De richtlijn is te vinden op www.oncoline.nl/ondervoeding-bij-patienten-met-kanker.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:74–6)

DEXA en PEEP: 2 landelijke, multicentrum, gerandomiseerde, palliatieve radiotherapiestudies bij patiënten met pijnlijke ossale metastasen ter verbetering van pijnklachten en kwaliteit van leven

Samenvatting

Voor patiënten met pijnlijke ossale metastasen is palliatieve radiotherapie een effectieve behandeling. Het doel is vermindering van de pijnklachten en daarmee verbetering van de kwaliteit van leven.

Een mogelijke bijwerking kort na de behandeling, is een tijdelijke toename van pijn, de zogenoemde pijnflare, welke mogelijk kan worden voorkomen door orale toediening van dexamethason. De DEXA-studie richt zich op de vraag of het kortdurend preventief gebruik van dexamethason het optreden van deze pijnflare kan voorkómen en hiermee mogelijk de kwaliteit van leven van deze patiënten verder kan verbeteren.

De PEEP-studie richt zich op de pijnbeleving in deze patiëntengroep. De vraagstelling van deze studie is of gerichte pijneducatie en follow-up de pijnintensiteit kan verminderen en daarmee de kwaliteit van leven kan verbeteren.

Voor beide studies is subsidie ontvangen van ZonMw en KWF Kankerbestrijding.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:89–91)