Amerikaanse onderzoekers maken natural killer cellen nog effectiever tegen kanker

december 2020 Medisch onderzoek Willem van Altena
Natural killer cell receptor binding to a cancer cell using antibody, as part of antibody dependent cellular cytotoxicity

Het menselijk afweersysteem is in principe prima in staat om kankercellen te doden. Maar kankercellen blijken op allerlei manieren in staat te zijn om het immuunsysteem om de tuin te leiden en niet door afweercellen herkend te worden. Onderzoekers aan Penn State University in de Verenigde Staten onder leiding van professor Yong Wang denken een manier gevonden om dat tegen te gaan. Door speciaal ontworpen ‘natural killer cellen’ (NK-cellen) kunnen tumorcellen alsnog herkend en opgeruimd worden. Het Duitse vaktijdschrift Angewandte Chemie presenteerde in haar internationale editie het onderzoek van Wang en zijn team.

Natural killer cellen ofwel NK-cellen zijn grote lymfocyten (wittebloedcellen) die behoren tot het aangeboren immuunsysteem en die een rol spelen bij celdoding en uitscheiding van cytokinen die worden gebruikt tegen ziekteverwekkers.

Moleculair staartje

Volgens professor Yong Wang is er door zijn team een nieuwe manier gevonden om die NK-cellen nog beter toe te rusten om kankercellen te herkennen en te doden, door de NK-cellen in een laboratorium als het ware van een moleculair staartje te voorzien in de vorm van polyvalente antilichaam nabootsers (polyvalent antibody mimics, PAMs). Deze PAMs zijn opgebouwd uit DNA en hebben een ladderachtige vorm waarbij elke trede een molecuul meedraagt dat aangetrokken wordt door een specifiek tumorkenmerk.

Een soortgelijke aanpak is al eerder geprobeerd, maar doordat de nieuw ontwikkelde PAMs meerdere moleculen meedragen zijn ze veel beter in staat om kankercellen op te sporen. Daarnaast lijken de aangepaste NK-cellen krachtiger op te treden tegen gevonden kankercellen.

Wat de nieuwe aanpak bovendien efficiënt maakt is het feit dat het relatief eenvoudig is om de NK-cellen aan te passen. Het kost in principe maar een paar uur om de cellen te prepareren. Het genetisch modificeren van cellen voor doelgerichte therapie neemt doorgaans veel meer tijd in beslag en is daarom ook veel duurder, meent professor Wang. “De grotere doeltreffendheid van de met PAM-toegeruste afweercellen betekent bovendien dat er minder cellen gemodificeerd hoeven te worden voor de behandeling van een patiënt, en dat scheelt nog meer tijd en geld.”

De onderzoekers denken dat ze kunnen aantonen dat PAMs beter in staat zijn om kankercellen te vinden en te doden dan monovalente aanpassingen. Daarnaast is het in theorie mogelijk om de moleculen aan te passen om elke soort cellen te herkennen en uit te schakelen. Volgens de wetenschappers is hun werk een nieuwe technologische insteek op het gebied van communicatie tussen kankercellen en afweercellen.

Referentie

Dr. Peng Shi,  Xuelin Wang,  Brandon Davis et al.; In Situ Synthesis of an Aptamer‐Based Polyvalent Antibody Mimic on the Cell Surface for Enhanced Interactions between Immune and Cancer Cells. Angewandte Chemie intl. ed. First published: 19 April 2020 https://doi.org/10.1002/anie.202004206