Amerikaans onderzoek: in zout geweekt keukenpapier is prima virusfilter

juni 2020 Corona Willem van Altena

Medische mondkapjes (N95 gecertificeerd) mogen eigenlijk alleen door zorgverleners gebruikt worden, omdat er een groot tekort aan is. Voor iedereen die niet in de zorg werkt volstaan ‘niet-medische mondkapjes’. Maar met een vrij eenvoudige truc kunnen mensen ook hun gewone mondkapje omtoveren tot heuse virusstoppers. Onderzoekers uit Amerika ontdekten dat een zoutoplossing een papieren handdoekje veel effectiever maakt in het tegenhouden van het coronavirus. Hun bevindingen staan te lezen in het American Journal of Infection Control.

Medische mondkapjes

Het onderzoek vond plaats aan de Boston University School of Medicine en was vooral bedoeld om zorgpersoneel extra veiligheid te bieden. Mede-onderzoeker longarts Jonathan Carnino licht toe: “Eigenlijk zouden zorgverleners ruim voldoende medische mondkapjes moeten hebben, zodat ze die regelmatig kunnen wisselen tussen patiëntcontacten in. Wij hebben gezocht naar manieren om mondkapjes langer te kunnen gebruiken tijdens een dienst, en om extra veiligheid te bieden.”

In een Chinees onderzoek uit 2017 was al ontdekt dat een behandeling met een zoutoplossing mondkapjes vrijwel ondoordringbaar maakte voor het griepvirus. Gewapend met die kennis hebben de wetenschappers in Boston een manier gevonden om met gewone huis- tuin- en keukenmiddelen zelf viruswerende filters te maken. Benodigdheden: papieren handdoekjes (of keukenrol), water en zout.

Zoutlaag

Carnino legt uit hoe zout helpt om het virus tegen te houden. “Als zout in water opgelost wordt vormt het molecuulketens in een roosterpatroon in het papier. Als een nanodeeltje, een minuscuul vochtdruppeltje met daarin het virus, die zoutlaag raakt, dan lost het zout heel even op, en droogt weer op in een rasterpatroon, met het virus gevangen in de zoutlaag.”

In de eerder genoemde studie werd behalve zout en water ook een oppervlakte-actieve stof (tenside) gebruikt die de zoutoplossing beter spreidt door de papieren handdoek. Onderzoekers testten als eerste een oplossing van zout in water met toegevoegde tensiden, en weekten daar stukjes keukenrol in en stukjes van een papieren laboratoriumhanddoek, en een papieren filter dat gebruikt wordt in medische mondkapjes. Na het zoutbad lieten de onderzoekers de papiermonsters drogen.

Dramatisch verschil

Vervolgens werden kleine druppeltjes vloeistof op het papier gedruppeld waarin microscopisch kleine fluorescerende deeltjes waren toegevoegd die ongeveer even groot zijn als het SARS-CoV-2 virus, 70 tot 90 nanometer in doorsnede. Onder een microscoop werd vervolgens gekeken of, en hoeveel deeltjes er door het geïmpregneerde papier waren gedrongen. Het bleek dat de met zout behandelde papiermonsters beter in staat waren het virus tegen te houden dan de standaard medische mondkapjes. Carnino spreekt zelfs van een ‘dramatisch verschil’.

Omdat lang niet iedereen tensiden in het keukenkastje heeft staan hebben de onderzoekers het experiment herhaald met alleen zout water, en ook ditmaal bleek het behandelde papier beter te werken dan een onbehandeld standaard medisch mondkapje.

De onderzoekers merken op dat dankzij deze eenvoudige kunstgreep medische mondkapjes een stuk veiliger gemaakt kunnen worden, en –wanneer het geïmpregneerde papieren filter wordt vervangen- ook langer mee kunnen. Maar de filters kunnen ook eenvoudig in niet-medische mondkapjes geschoven worden; veel stoffen mondkapjes hebben bijvoorbeeld een speciaal compartiment waar een wegwerpfilter in geschoven kan worden.

Recept

  • 100 milliliter water (liefst gedestilleerd water, of anders water dat gekookt heeft)
  • 30 gram gewoon keukenzout
  • Verwarm het water tot ongeveer 60 graden, voeg het zout toe en roer tot het opgelost is.
  • Knip stukjes keukenrol op de passende maat voor je mondkapje en week ze 5 minuten in de zoutoplossing.
  • Laat de filters helemaal drogen
  • Bevestig de zoutfilters in de daarvoor bestemde hoes in je stoffen mondkapje, of anders op de buitenkant van je wegwerpmondkapje of masker, bijvoorbeeld met plakband of een nietje. Als je een papieren wegwerpmondkapje gebruikt moet je het stuk keukenrol op dezelfde maat knippen
  • Voor de beste bescherming verdient het aanbeveling de zoutfilters om de twee uur te vervangen.

Bron

American Journal of Infection Control