In Nederland krijgen jaarlijks meer dan 14.000 mensen de diagnose longkanker, 6.800 mensen de diagnose blaaskanker en 2.700 mensen de diagnose slokdarmkanker. Een groot deel van deze kankersoorten wordt veroorzaakt door roken. Het verminderen van het aantal rokers is dan ook een belangrijk doel van de Nederlandse Kankeragenda. Het streven is dat in 2032 nog slechts 5% van de volwassenen en geen enkele jongere rookt. Nieuwe berekeningen van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) laten zien dat als dit doel wordt behaald, er in de periode van 2024 tot 2045 maar liefst 120.000 gevallen van long-, blaas- en slokdarmkanker kunnen worden voorkomen.
Roken is verantwoordelijk voor 72% van de longkankerdiagnoses, 65% van de diagnoses van slokdarmkanker (plaveiselcelcarcinoom) en 46% van de blaaskankerdiagnoses. Hoewel het aantal rokers in Nederland de afgelopen jaren langzaam is afgenomen, kan een snellere daling veel gezondheidswinst opleveren, volgens de onderzoekers van IKNL. Volgens hun berekeningen kunnen er bij een afname van het aantal rokers naar 5% van de volwassenen en 0% van de jongeren in 2032, over de periode 2024-2045 ongeveer 89.000 longkankerdiagnoses, ruim 16.000 blaaskankerdiagnoses en bijna 15.000 slokdarmkankerdiagnoses worden voorkomen.
Het effect van een snellere afname van het aantal rokers is al binnen enkele jaren zichtbaar. Zo kan een daling naar 5% rokers onder volwassenen en 0% onder jongeren in 2032 ervoor zorgen dat er tot 2032 al meer dan 16.000 diagnoses van longkanker, 3.300 diagnoses van blaaskanker en 2.600 diagnoses van slokdarmkanker worden voorkomen.
Als kinderen die in 2024 tussen de 4 en 10 jaar oud zijn, nooit beginnen met roken, zal dit leiden tot een aanzienlijke afname van kankerdiagnoses op de lange termijn. Wanneer deze rookvrije generatie de leeftijd van 80 tot 86 jaar bereikt, kan dit minimaal 66.000 gevallen van long-, blaas- en slokdarmkanker voorkomen. Het effect hiervan is vooral sterk wanneer deze groep de leeftijd van 73 tot 79 jaar bereikt, omdat deze kankersoorten meestal op latere leeftijd voorkomen.
Hoewel deze cijfers betrekking hebben op de bevolking als geheel, is het ook belangrijk om te benadrukken wat stoppen met roken voor het individu betekent. Roken verhoogt niet alleen het risico op kanker, maar ook op hart- en vaatziekten en andere aandoeningen zoals COPD. Vanaf het moment dat iemand stopt met roken, begint het lichaam al te herstellen. Binnen 20 minuten daalt de bloeddruk en de hartslag, en na een jaar is het risico op coronaire hartziekten gehalveerd. Na 10 jaar is het risico op longkanker gehalveerd, en het risico op andere kankersoorten neemt ook af.
Hoewel de huidige berekeningen zich richten op long-, blaas- en slokdarmkanker, zijn er nog andere kankersoorten en ziekten die door roken worden veroorzaakt. Roken draagt bijvoorbeeld bij aan een verhoogd risico op hoofd-halskanker, nierkanker, en pancreaskanker. Daarnaast verhoogt het de kans op hart- en vaatziekten en longziekten zoals COPD. Als het aantal rokers afneemt, zal het aantal diagnoses van deze aandoeningen ook dalen, evenals het aantal mensen dat ziek wordt door meeroken.
De totale gezondheidswinst van een verdere afname van het aantal rokers zal dan ook groter zijn dan de berekende 120.000 vermeden kankerdiagnoses. Dit maakt de inzet op rookpreventie tot een belangrijke pijler in de strijd tegen kanker en andere door roken veroorzaakte ziekten.
De berekeningen zijn gebaseerd op data uit de Nederlandse Kankerregistratie en prognoses over bevolkingsgroei, sterftecijfers en rookprevalentie. Voor de preventiecalculaties werd gebruik gemaakt van het Dynamo-HIA-model, ontwikkeld door het RIVM in samenwerking met Erasmus MC. Dit model schat het aantal mensen dat ziek wordt bij blootstelling aan bepaalde risicofactoren.
Bron
Naar boven
