Een nieuwe ontlastingstest lijkt voorlopers van darmkanker beter op te sporen dan de huidige test. Dit zou het aantal nieuwe gevallen van darmkanker verder kunnen verminderen, evenals het aantal mensen dat aan de ziekte overlijdt. In een onderzoek onder leiding van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) werden beide tests met elkaar vergeleken. De resultaten zijn gepubliceerd in The Lancet Oncology.
Elk jaar wordt wereldwijd bij ongeveer 1,9 miljoen mensen darmkanker vastgesteld en verliezen 935.000 mensen het leven als gevolg van deze aandoening. Darmkanker is te genezen als het in een vroeg stadium wordt ontdekt. Maar tegen de tijd dat symptomen zoals gewichtsverlies of bloed in de ontlasting verschijnen, is het vaak al te laat. Daarom hebben veel landen bevolkingsonderzoeken ingevoerd. In Nederland bijvoorbeeld worden mensen tussen 55 en 75 jaar uitgenodigd om zich elke twee jaar te laten testen.
De meeste bevolkingsbrede screeningsprogramma’s maken gebruik van de fecale immunochemische test (FIT), een ontlastingstest die de aanwezigheid van het bloedeiwit hemoglobine meet. Wereldwijd hebben screeningprogramma’s voor darmkanker bewezen succesvol te zijn in het diagnosticeren van darmkanker in vroegere stadia en het verminderen van de sterfte aan darmkanker.
Toch is er ruimte voor verbetering, meenden onderzoekers van het NKI onder leiding van Gerrit Meijer. Zij wilden tumoren nog eerder kunnen detecteren, in het stadium van grotere premaligne poliepen. Behandelend artsen kunnen deze poliepen dan verwijderen tijdens een colonoscopie, in plaats van via een operatie. De multitargetFIT-test (mtFIT) die de wetenschappers ontwikkelden meet naast hemoglobine nog twee extra eiwitten.
In het in The Lancet gepubliceerde prospectief onderzoek werd de mtFIT vergeleken met de huidige FIT bij meer dan 13.000 deelnemers aan het Nederlandse bevolkingsonderzoek. De studie was een succes. He blijkt dat de nieuwe test voorlopers van kanker effectiever kan opsporen. Voor deelnemers is de nieuwe test net zo gemakkelijk te gebruiken als de huidige test.
De nieuwe test leverde meer positieve resultaten op dan de huidige test. Hoewel dit leidde tot meer colonoscopieën, vonden artsen met de nieuwe mtFIT-test afwijkingen bij 299 personen, vergeleken met 159 personen met de huidige FIT-test. Dit verschil betrof vooral personen met een hoog-risico voorloper van darmkanker (216 versus 114). Van een significante toename van ‘fout-positieve’ uitslagen en dus onnodige colonoscopieën was bovendien geen sprake.
Het exacte aantal gevallen van darmkanker dat voorkomen zou kunnen worden met deze nieuwe test hangt af van de manier waarop de huidige FIT-test in verschillende landen wordt gebruikt. Het Nederlandse screeningsprogramma hanteert een relatief hoge afkapwaarde om de FIT-test als positief te beschouwen. Hier zou de nieuwe mtFIT-test kunnen leiden tot 21% minder gevallen van darmkanker en 18% minder sterfgevallen.
In landen die een lagere FIT-grenswaarde gebruiken, zouden deze cijfers lager zijn, maar waarschijnlijk zouden ten minste 5% minder mensen darmkanker ontwikkelen, met ten minste 4% minder sterfgevallen. In beide scenario’s zou de nieuwe test kosteneffectief kunnen zijn.
De nieuwe test kan evenwel het huidige bevolkingsonderzoek nog niet vervangen. De cruciale volgende stap is om de test op industriële schaal te produceren volgens de Europese richtlijnen voor diagnostische tests.
Referentie
Naar boven
