Consumptie van veel hoogbewerkt voedsel lijkt risico op eierstokkanker te verhogen

februari 2023 Beter Leven Willem van Altena

Steeds vaker grijpen mensen in de supermarkt naar hoogbewerkt voedsel. Het zijn vaak relatief voordelige producten die nauwelijks enige bereidingstijd in de keuken vergen, en die vaak ook nog eens lekker smaken door een flinke hoeveelheid suikers, zout en vetten. Bovendien wordt dit soort gemakseten behoorlijk agressief aan de man gebracht door de voedingsindustrie. Maar de stapel wetenschappelijk bewijs waarin aangetoond wordt dat hoogbewerkt voedsel slecht voor de gezondheid is, groeit al jaren. Een recente Britse studie door dr. Kiara Chang van het Imperial College in Londen, die is gepubliceerd in The Lancet, hoort daar ook bij. Het lijkt erop dat er een associatie is tussen het eten van hoogbewerkt voedsel met een hoger risico op met name eierstokkanker.

In een grote cohortstudie werd gezocht naar mogelijke associaties tussen het eten van veel hoogbewerkt voedsel en 34 soorten solide kanker. In de studie werd gekeken naar data van deelnemers uit de UK Biobank, bijna 200.000 mensen tussen 40 en 69 jaar oud, en waarvan 54,6% vrouw is. Deze mensen hadden tussen 2009 en 2012 dagelijks bijgehouden wat ze exact aten en dronken.

Het NOVA-systeem

De voedselproducten werden gerangschikt op mate van bewerkingen die ze ondergaan hadden met behulp van het NOVA-classificatiesysteem. In dat systeem worden 4 gradaties gehanteerd. Voedsel met een NOVA-1 waarde is niet of nauwelijks bewerkt. In NOVA-2 zijn er eenvoudige natuurlijke stoffen als vetten, suiker, honing en azijn toegevoegd. In NOVA-3 komen daar complexere stoffen bij, zoals plantaardige vetten, boter en sommige conserveringsmiddelen. Maar in NOVA-4 wordt de lijst toevoegingen haast eindeloos, met kleurstoffen, smaakstoffen, antiklontermiddelen, emulgatoren, synthetische zoetstoffen en nog veel meer.

In de studie werd vastgesteld hoeveel procent (vertaald in grammen per dag) van de voeding afkomstig was van hoogbewerkte voeding met een NOVA-4 label. Daarbij werd rekening gehouden met sociaal-demografische karakteristieken, maar ook leefstijlfactoren zoals fysieke activiteit, rook- en drinkgedrag en overgewicht.

Eierstokkanker

Het gemiddelde Britse dieet bleek voor 22,9% uit hoogbewerkt voedsel te bestaan. En gedurende een mediane follow-up van 9,8 jaar bleken 15.291 personen kanker te ontwikkelen, waarvan er 4.009 overleden. Het bleek dat elke stijging van 10% in de consumptie van hoogbewerkt voedsel geassocieerd werd met een grotere kans op kanker van welk type dan ook. (HR 1,02 BI 95%, 1,01-1,04), maar specifiek van eierstokkanker (HR 1,19 BI 95%, 1,02-1,32). Ook de kans om aan kanker te overlijden nam toe naarmate er meer hoogbewerkt voedsel werd geconsumeerd, met name bij eierstokkanker en borstkanker.

Chang en collega’s concluderen dat het consumeren van meer hoogbewerkt voedsel mogelijk een verhoogd risico op kanker en overlijden aan kanker met zich meebrengt voor een aantal kankers, met name eierstokkanker. Waarom dat zo is zou onderwerp van verder onderzoek moeten zijn, stelt Chang.

Referentie

Kiara Chang, Marc J. Gunter, Fernanda Rauber et al. Ultra-processed food consumption, cancer risk and cancer mortality: a large-scale prospective analysis within the UK Biobank. The Lancet, 31 januari 2023. DOI:https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2023.101840