Wat is leverkanker?
Wanneer er kwaadaardige levercellen worden gevonden die ongeremd delen, wordt er gesproken van leverkanker. Bij kankerpatiënten worden regelmatig tumoren in de lever gevonden, maar dit zijn dan uitzaaiingen van andere soorten kanker. Wanneer er een tumor ontstaat uit levercellen, wordt er gesproken van primaire leverkanker.
Er zijn verschillende vormen van leverkanker, maar in 90 procent van de gevallen is er sprake van hepatocellulair carcinoom. Andere soorten zijn:
De lever speelt een belangrijke rol bij het opnemen van voedingsstoffen uit het bloed en het verwerken van deze stoffen in allerlei processen. Deze voedingsstoffen zijn door de darm opgenomen en in het bloed terechtgekomen. De lever zet deze om in bruikbare stoffen. Tevens is de lever een opslagplaats voor vele stoffen, zoals suikers en vitamine. In totaal vinden er ongeveer 600 verschillende processen plaats in de lever.
Hepatocellulair carcinoom (HCC) is een tumor die is ontstaan vanuit de meest voorkomende cellen in de lever, de hepatocyten. In de westerse wereld heeft 80 procent van de patiënten met HCC een onderliggende leveraandoening. In de meeste gevallen is dit levercirrose.
In Nederland krijgen ieder jaar ruim 500 mensen die diagnose HCC. De afgelopen jaren is het aantal patiënten sterk toegenomen. Van ongeveer 275 in 2000 naar ruim 800 in 2015. Hiervan was het merendeel mannelijk en ouder dan 55 jaar. Hoewel de overleving van patiënten met HCC de afgelopen jaren is toegenomen, is de prognose niet erg gunstig. Van de stadium A-patiënten, is na 5 jaar nog 55 procent in leven. De 5-jaars overleving bij stadium D-leverkanker is 2 procent.
Mensen met beginnende leverkanker zullen in het begin weinig klachten hebben van de groeiende tumor. De ziekte is daarom lastig op te sporen en wordt daarom meestal pas in een laat stadium ontdekt. Zij kunnen onder andere last hebben van:
Doordat de tumor groeit, functioneert de lever minder goed. Hierdoor worden giftige stoffen minder goed afgebroken en stapelen die zich op in de lever en op andere plekken in het lichaam. Dit kan tot traagheid, verwardheid en moeheid leiden.
Bij een groot deel van de patiënten met leverkanker is er sprake van een beschadigde lever. Deze is eerder beschadigd geraakt door andere aandoeningen of leefstijlfactoren. Bij ongeveer 80 procent van de patiënten is er dan ook sprake van levercirrose. Dit is een soort littekenvorming van de gehele lever.
Deze littekenvorming van de lever kan ontstaan door:
Mocht de huisarts vermoeden dat een patiënt leverkanker heeft, zal hij eerst lichamelijk onderzoek verrichten. Ook zal hij bloedonderzoek aanvragen. Mocht er uit de bloedwaarden blijken dat de lever niet meer goed functioneert, dan zal hij de patiënt doorverwijzen naar een maag-lever-darmarts (MDL-arts).
Deze specialist kan de onderstaande onderzoeken laten uitvoeren om te kijken of er sprake is van leverkanker:
Mocht uit deze onderzoeken blijken dat er sprake is van leverkanker, kan de arts ook nog een biopt (een klein stukje weefsel) van de tumor opvragen. Dit kan nodig zijn voor verder onderzoek, onder andere voor het bepalen van het stadium van de kanker.
Een veel gebruikte methode om de ernst van de leverkanker in te schatten, is de ‘Barcelona Clinic Liver Cancer Group’-methode. Bij deze methode wordt ook de ernst van de levercirrose meegenomen. Bij HCC kan de leverkanker in één van de onderstaande stadia worden ingedeeld:
Om deze indeling te bepalen, gebruiken de artsen de volgende aspecten:
Wanneer alle onderzoeken zijn afgerond en alle kenmerken van de tumor zijn vastgesteld, stelt een team van specialisten een behandelplan op. In het geval van leverkanker zijn een operatie, transplantatie, radiofrequente of microwave ablatie (RFA/MWA), transarteriële chemo-embolisatie (TACE), radio-embolisatie of doelgerichte therapie mogelijk.
Wanneer een patiënt kanker in stadium 0 of A heeft, is er vaak nog genezing mogelijk. In eerste instantie zal worden gekeken of er een operatie mogelijk is. Wanneer dit niet mogelijk is, kan een levertransplantatie, RFA, of MWA worden overwogen. Bij RFA en MWA zorgen radio- of microgolven voor een trilling die leidt tot een verhitting van de kankercellen. De kankercellen kunnen hierdoor afsterven. Deze behandelingen zijn alleen maar in een klein percentage van de patiënten mogelijk omdat HCC vaak pas wordt gediagnosticeerd wanneer deze verder is ontwikkeld.
Een TACE kan worden uitgevoerd ter overbrugging naar een transplantatie. Hierbij wordt de bloedtoevoer naar de levertumor afgesloten en wordt de chemotherapie direct in de tumor toegediend. Hiermee wordt de tumor mogelijk verkleind of zo klein mogelijk gehouden.
Mocht er sprake zijn van een stadium B leverkanker of hoger, dan is er meestal geen genezing meer mogelijk. Patiënten komen dan in aanmerking voor een palliatieve behandeling. Deze therapieën zijn bedoeld om de te klachten te verminderen en de ziekte te remmen. Er kan dan worden gekozen uit de onderstaande behandelingen:
Naar boven