Basaalcelcarcinoom

Ziektebeeld

Wat is Basaalcelcarcinoom?

Basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende en minst kwaadaardige vorm van huidkanker. Deze tumoren ontstaan in de cellen van de epidermis, de buitenste laag van de opperhuid. BCC kan overal op het lichaam ontstaan, maar meestal worden de tumoren gevonden in gebieden die vaak worden blootgesteld aan de zon, bijvoorbeeld in het gezicht of op het hoofd.

Hoewel dit type kanker heel langzaam groeit en bijna nooit uitzaait, is het wel van belang dat de kanker wordt behandeld. Als de tumor blijft groeien, kan deze omliggende weefsels aantasten en hiermee daalt de kans op genezing. De blijvende effecten van de behandeling zijn dan ook groter.

Er zijn verschillende soorten:

Nodulair of solide BCC: de tumor groeit als een bolletje in de huid en de begrenzing met de normale huid is goed te zien. Dit is de meest voorkomende vorm van BCC.
Micronodulair BCC: meerdere bolletjes vlak bij elkaar.
Sprieterig of scleroserend BCC: deze tumoren vertonen een soort vertakte, sprieterige groei in de huid. De grenzen van de huidkanker zijn daarom moeilijk aan te geven.
Superficieel BCC: deze tumoren liggen oppervlakkig in de huid. Dit type komt meer voor op de romp dan in het gezicht. Lijken op een olievlek.
Gepigmenteerde BCC: deze tumoren zijn te herkennen aan het duidelijke kleurverschil met de eigen huid. Meestal gaat het om een nodulaire of superficieel type tumor.
Gemengde vorm BCC: een combinatie van de bovenstaande soorten.

In 2015 kregen ongeveer 34.000 mensen in Nederland de diagnose BCC. Dit is ongeveer driekwart van alle patiënten met huidkanker. Over de afgelopen jaren is het aantal patiënten met huidkanker sterk toegenomen. De diagnose BCC wordt met name bij mensen boven de 60 gesteld, maar de ziekte komt ook bij jongeren voor. De kans om te overlijden aan dit type huidkanker is erg klein.

Symptomen

Een basaalcelcarcinoom is te herkennen als een glad en glazig knobbeltje. Soms zijn er verwijde bloedvaatjes zichtbaar. In verloop van tijd kan er een zweertje ontstaan in het midden van het plekje dat niet goed geneest. Het is soms vochtig en het korstje valt er gemakkelijk af.

Oorzaak

Van een aantal factoren is bekend dat zij het risico op BCC vergroten:

UV-straling: Een te hoge blootstelling aan UV-straling bij kinderen tot en met 15 jaar vergroot de kans op BCC later gedurende het leven. Dat geldt ook voor het aantal keren dat iemand is verbrand door de zon.
Huidtype: mensen met een huidtype dat snel verbrandt, hebben een grotere kans op huidkanker.
Leeftijd
Verzwakt immuunsysteem: het effect van UV-straling is bij deze patiënten nog groter dan bij gezonde mensen.
Bestraling: patiënten die op een jonge leeftijd zijn bestraald voor een huidaandoening, hebben een verhoogd risico op huidkanker rondom de bestraalde plek.
Lichttherapie: patiënten die behandeld worden met PUVA – een soort lichttherapie – hebben een vergrote kans op het ontwikkelen van een huidkanker.
Erfelijke aanleg: ongeveer 1 tot 5 procent van de patiënten met huidkanker heeft het basaalcel naevus-syndroom (BCNS, syndroom van Gorlin). Zij ontwikkelen sneller dan normaal basaalcelcarcinomen.
Het eerder hebben gehad van huidkanker
Erfelijke huidaandoeningen: patiënten met xeroderma pigmentosum, epidermodysplasia verruciformis, recessieve dystrofische epidemolysis bullosa, albinisme of polymorfismen hebben een vergrote kans op huidkanker
Roken: mensen die roken hebben twee keer zo veel kans op huidkanker als niet-rokers

Diagnose

Mocht de huisarts vermoeden dat een patiënt BCC heeft, dan wordt de patiënt doorverwezen naar een dermatoloog. Een dermatoloog is een specialist op het gebied van huidaandoeningen. Deze specialisten kunnen bij een vermoeden van BCC een biopt van de huid nemen. Zo kan worden bepaald welk type BCC de patiënt heeft. Mocht de dermatoloog een sterk vermoeden van huidkanker hebben, dan kan de tumor direct verwijderd worden tijdens het nemen van het biopt. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving.

Specialisten maken ook een onderscheid tussen hoog en laag risico tumoren. Dit onderscheid maken ze om het risico op terugkeer van de ziekte te bepalen. Hoog risico tumoren zijn:

Sprieterige en micronodulaire tumoren
Tumoren die zich in het gezicht bevinden
Tumoren die groter dan 2 centimeter in doorsnede zijn
Terugkerende tumoren

Behandeling

Wanneer een specialist heeft vastgesteld dat er sprake is van BCC, zal een team van specialisten een behandelplan opstellen. Dit plan is afhankelijk van de soort huidkanker, de locatie en het stadium van de kanker. In het geval van BCC zal de patiënt eerst een operatie ondergaan en mocht het nog nodig zijn, kan de patiënt worden bestraald.

Als de tumor niet in zijn geheel te verwijderen is, dan zijn er aanvullende behandelingen nodig om er zeker van te zijn dat er geen kankercellen achterblijven. Dit kunnen de onderstaande behandelingen zijn: