Editor’s pick van prof. Marcel Verheij, Radiotherapeut, Radboudumc
De Nederlandse FLAME-studie toonde aan dat bij de behandeling van prostaatkanker een extra dosis straling specifiek op de tumor gericht kan zorgen voor een langere ziektevrije overleving, zonder dat dit leidt tot een significante toename van toxiciteit of afname van kwaliteit van leven.
Niet-uitgezaaide prostaatkanker kan worden behandeld met radicale prostatectomie en inwendige of uitwendige radiotherapie. Voor laag-risico tumoren zijn de resultaten voor uitwendige radiotherapie vergelijkbaar met radicale prostatectomie en inwendige bestraling, maar voor hoog-risicopatiënten heeft uitwendige bestraling de voorkeur. Daarbij is eerder aangetoond dat hogere dosis radiotherapie leidt tot een betere onderdrukking van de kanker. Maar hogere doses straling voor de hele prostaat is geassocieerd met een onacceptabele toename in de toxiciteit. Om die reden werd een compromis gezocht waarbij een hogere dosis straling kan worden gebruikt zonder dat dit teveel bijwerkingen oplevert.
FLAME is een multicenter, gerandomiseerde fase III-studie waarin bij protaatkankerpatiënten werd onderzocht of radiotherapie met een extra gerichte stralings-boost op de macroscopisch zichtbare tumor een gunstig effect heeft op de biochemisch ziektevrije overleving (‘biochemical disease-free survival’, bDFS). Tussen 2009 en 2015 werden 571 patiënten met matig- of hoog-risico prostaatcarcinoom geïncludeerd. Patiënten die gerandomiseerd werden toegewezen aan standaardbehandeling kregen uitwendige bestraling met 77 Gy (2,2 Gy/fractie) op de gehele prostaat. De patiënten die werden toegewezen aan de focale stralings-boost kregen daarnaast ook een geïntegreerde bestraling van de op de MRI-scan zichtbare laesie in de prostaat tot maximaal 95 Gy (≤ 2,7 Gy/fractie). Dosisbeperkingen in verband met risico-organen werden daarbij in acht genomen. Het primaire eindpunt van de studie was de 5-jaars bDFS.
Met een mediane follow-up van 72 maanden was de bDFS significant hoger in de groep patiënten die de extra boost kreeg vergeleken met de controlearm (HR 0,45; 95%BI 0,28-0,71; p<0,001). Er werd door de onderzoekers geen verschil gevonden in de algehele of prostaatkankerspecifieke overleving. De cumulatieve incidentie van late gastro-intestinale en genito-urinaire toxiciteit graad ≥ 2 was respectievelijk 12 en 23 procent in de standaardarm, wat niet significant verschilt met 13 en 28 procent in de onderzoeksarm met de extra focale radiotherapie-boost. De gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven verschilde evenmin.
CONCLUSIE
Deze studie laat zien dat toevoeging van een gerichte stralings-boost op de tumor in de prostaat de bDFS verbetert voor patiënten met niet-uitgezaaide matig- of hoog-risico prostaatkanker zonder impact op toxiciteit of kwaliteit van leven. De nieuwe behandeling is in Nederland inmiddels in diverse ziekenhuizen beschikbaar.
Referentie
Kerkmeijer LG, Groen VH, Pos FJ, et al. Focal boost to the intraprostatic tumor in external beam radiotherapy for patients with localized prostate cancer: results from the FLAME randomized phase III trial. J Clin Oncol 2021;39:787-96.
Naar boven
