Het Nederlandse farmabedrijf Byondis is gestart met een fase II studie naar de werkzaamheid en het bijwerkingenprofiel van een nieuwe behandeling voor patiënten met terugkerend, gevorderd of uitgezaaid HER-2 positief endometriumkanker. Aan de studie doen ongeveer 60 patiënten mee, verdeeld over 40 locaties in de Verenigde Staten, Europa, Azië en Australië. De studie wordt geleid vanuit Zuid-Korea.
Het gaat om het middel [vic-] trastuzumab duocarmazine (SYD985), een antilichaam geneesmiddel-conjugaat (‘Antibody-Drug Conjugate’, ADC) dat een vorm van doelgerichte therapie is.
In de VS doet ook het Yale Cancer Center mee aan de studie. Professor Alessandro Santin M.D. is gespecialiseerd in endometriumkanker en is de hoofdonderzoeker aldaar. “Mijn team en ik zijn enthousiast om aan de fase 2 studie mee te werken van de toepassing van SYD985 in gevorderd HER-2 positief endometriumkanker. We hebben de preklinische studies bestudeerd en zijn onder de indruk van het potentieel van dit middel. Het combineert de werking van monoclonaal antilichaam trastuzumab met een krachtige duocarmycine-gebaseerd cytotoxine. Die combinatie zou gunstig kunnen zijn voor patiënten bij wie de ziekte gevorderd is.”
[Vic-]trastuzumab duocarmazine (SYD985) is het meest geavanceerde ADC van Byondis, dat wordt ingezet bij diverse HER-2 positieve kankers zoals borstkanker en endometriumkanker. De FDA, de Amerikaanse geneesmiddelen waakhond had het middel al in een versnelde goedkeuringsprocedure opgenomen na veelbelovende data uit de fase I klinische studie. Met SYD985 start binnenkort ook een fase III klinische studie naar de effectiviteit en veiligheid van het middel bij de behandeling van uitgezaaide HER-2 positieve borstkanker.
De studie rond SYD985 die nu op stapel staat voor endometriumkanker is bedoeld voor vrouwen die één chemotherapiebehandeling achter de rug hebben. Zij krijgen SYD985 om de drie weken toegediend, totdat de ziekte zich verder verspreidt, dan wel te hoge toxiciteit. Patiënten die vaker met chemotherapie behandeld zijn worden niet in de studie geïncludeerd. Primair eindpunt van de studie is objectieve response rate (ORR), secundaire eindpunten zijn progressievrije overleving, algehele overleving en behandelingsgerelateerde bijwerkingen.
Het ADC [vic-]trastuzumab duocarmazine is een doelgerichte therapie die bestaat uit een combinatie van monoklonaal antilichaam trastuzumab en de cytotoxine valine-citrulline-seco-DUocarmycin-hydroxyBenzamide-Azaindole (vc-seco-DUBA). Trastuzumab bindt zich aan HER-2 op het oppervlak van kankercellen, en de cel neemt het ADC in zich op. Vervolgens wordt het cytotoxine bestanddeel van het middel geactiveerd en wordt het DNA van de kankercel beschadigd, met het afsterven van de kankercel als resultaat.
Bij chemotherapie worden cytotoxinen in de bloedstroom ingebracht, die vervolgens in het lichaam op zoek gaan naar snel delende cellen, die typerend voor tumoren zijn. Maar bij dat proces worden ook snel delende cellen in gezond weefsel aangevallen, wat tot ernstige bijwerkingen kan leiden. Monoklonale antilichamen zijn instaat om nauwkeuriger te bepalen wanneer het om een kankercel gaat, en wanneer niet. Door zo’n antilichaam aan een cytotoxine te koppelen door middel van een ‘linker molecule’, een schakelmolecuul, ontstaat een ADC.
De eerdere generatie ADC’s bleek effectief te zijn in het doelgericht opsporen en doden van kankercellen, maar konden instabiel raken in de bloedstroom. Dat leidde er soms toe dat de cytotoxines te vroeg afgegeven werden, en daarmee gezonde cellen beschadigden. De verbeterde nieuwe versie die Byondis in SYD985 toepast heeft een ingebouwd zelfvernietigingsmechanisme. Mocht het gebeuren dat de cytotoxine te vroeg afgegeven wordt in de bloedstroom, dan schakelt het middel zichzelf als het ware uit.
Wereldwijd is endometriumkanker de op een na meest voorkomende gynaecologische kanker. In 2018 werden ongeveer 380.000 vrouwen met de ziekte gediagnosticeerd, en overleden er 90.000 vrouwen. Uitgezaaid endometriumkanker is niet te genezen en wordt palliatief behandeld met chemotherapie. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 2.000 vrouwen de diagnose endometriumkanker. De ziekte treft vooral vrouwen die ouder zijn dan 55 jaar.
Referenties
Website van Olijf, patiëntenvereniging voor vrouwen met gynaecologische kanker
Naar boven
