Niet elk virus –zoals het coronavirus – hoeft per se een vijand te zijn. Soms kunnen virussen onze bondgenoten zijn, zoals in de strijd tegen kanker. Rondom dat hele principe is het onderzoeksgebied van de immuno-virotherapie opgebouwd. Aan het Erasmus MC werken wetenschappers aan manieren om virussen te ‘programmeren’ om tumorcellen op te ruimen. En de daar opgedane kennis uit dit onderzoek lijkt nu ook van nut te zijn om het effect van het corona-virus op het immuunsysteem te ontrafelen.
Het onderzoek in Rotterdam wordt gedaan door het OVIT-team (oncolytische viro-immunotherapie) en geleid door prof. dr. Casper van Eijck. Met behulp van de uiterst geavanceerde NanoString technologie worden bloedmonsters onderzocht, en dan met name de witte bloedlichaampjes. Dankzij de speciale actie ‘Support Casper’ heeft de Stichting Overleven met Alvleesklierkanker de aankoop van een kostbaar analyse-apparaat kunnen financieren, het enige van zijn soort in Europa. Met dat stukje technologie kunnen markers van ziekteprocessen geïdentificeerd worden. Die immunologische profielanalyses vormen de basis voor een optimale doelgerichte behandeling op maat. Dat principe wordt niet alleen toegepast bij alvleesklierkanker, maar kan ook zinvol zijn bij de behandeling van COVID-19.
Nieuw onderzoek aan het Erasmus MC moet duidelijk maken of er markers in het bloed te ontdekken zijn, die een indicatie geven of een behandeling bij individuele toekomstige patiënten zal aanslaan. Op dit moment is onvoldoende duidelijk welke patiënten met een COVID-19-infectie baat hebben bij een behandeling op de algemene COVID-afdeling óf op de Intensive Care. De balans van het immuunsysteem is ernstig verstoord bij patiënten met deze infectie, wat bijdraagt aan de progressie van de ziekte. Door middel van intensieve monitoring van immunologische veranderingen (celtype-verhoudingen, cytokines en chemokines) bij de patiënt, is het naar verwachting mogelijk om prognostische of voorspellende markers te ontdekken.
Het onderzoek vindt plaats binnen het TIP lab (Tumor Immunopathology Lab), van het Erasmus MC. De bloedsamples van patiënten worden op diverse momenten afgenomen. Te weten: bij opname, op het moment van een verbetering of verslechtering van de situatie en vlak voor het overlijden, in geval van een verwachte fatale afloop. Dr. Van Eijk hierover: “We hopen te ontdekken wat zich op die momenten afspeelt binnen het immuunsysteem. Enerzijds hopen we patronen te ontdekken die kunnen helpen bij het voorspellen van het verloop van de ziekte. Maar we hopen natuurlijk ook aanknopingspunten te vinden voor een mogelijke behandeling.”
Het analyse-apparaat van NanoString is in staat om 770 genen te identificeren en precies in kaart te brengen hoe de witte bloedcelpopulatie van elke specifieke patiënt is opgebouwd. De technologie werd door het team van Van Eijk aangewend om met name patiënten met alvleesklierkanker te bestuderen, maar kan ook toegepast worden bij coronapatiënten. Bekend is dat in het bloed van zieke coronapatiënten buitengewoon grote hoeveelheden cytokines te vinden zijn. Cytokines zijn stoffen die betrokken zijn bij het activeren van de immuunreactie.
Van Eijk: “Maar we weten nog niet hoe en waardoor die cytokines precies worden getriggerd. Wel weten we dat dit coronavirus verschillende cascades, zeg maar stroomversnellingen van reacties in het lichaam, activeert. En niet alleen van het immuunsysteem. We zien bijvoorbeeld dat veel patiënten met Covid-19 longembolieën ontwikkelen. Een aandoening die we overigens ook vaak zien bij mensen met alvleesklierkanker.”
Van Eijck hoopt op meer parallellen te stuiten tijdens de studie, die zal worden uitgevoerd op het laboratorium Tumor Immuno-Pathologie in Rotterdam. De studie vindt overigens plaats náást de voortgaande studie naar alvleesklierkanker. “We zijn virussen aan het ontwikkelen als kankertherapie. Ik ben heel benieuwd wat dit coronavirus doet met kankercellen. Misschien helpt het coronavirus wel bij het opruimen van kankercellen en zien we over tien jaar een sterke daling van het aantal patiënten met kanker.”
Bezoek de website van Support Casper
Lees meer over de ontwikkeling van oncolytische virussen en immuno-virotherapie op de website Amazing Erasmus.
Naar boven
