CDK4/6-remmers zijn een waardevolle toevoeging aan het behandelarsenaal voor patiënten met een gevorderd HR+/HER2-negatief mammacarcinoom. Het is echter onduidelijk wanneer deze geneesmiddelen in de dagelijkse praktijk het beste kunnen worden ingezet. Ondanks de verbetering in progressievrije overleving door het toevoegen van een CDK-4/6-remmer, is tot nu toe geen statistisch significant voordeel in de totale overleving aangetoond. Daarnaast leidt de combinatie van CDK4/6-remmers met endocriene therapie tot meer toxiciteit dan de behandeling met endocriene therapie alleen (respectievelijk 70% versus 20% CTCAE-graad 3-4-toxiciteit); met name neutropenie, maar ook vermoeidheid en diarree worden gemeld als bijwerkingen en resulteren in frequentere bloedcontroles en ziekenhuisbezoeken. De gemiddelde behandelduur met CDK4/6-remmers in de eerste lijn (25 maanden) is duidelijk langer dan in de tweede lijn (9-16 maanden). Dat betekent dat patiënten, wanneer zij in de eerste lijn worden behandeld met CDK4/6-remmers, langer worden blootgesteld aan bijwerkingen en intensievere controles. Daarbij heeft toepassing van de CDK4/6-remmers in de eerste lijn niet geleid tot een evidente verbetering van kwaliteit van leven. Omdat er momenteel geen voorspellende biomarkers beschikbaar zijn, is het niet mogelijk om vooraf te selecteren welke patiënten wel of geen voordeel zullen hebben van het toevoegen van CDK4/6-remmers aan de standaard endocriene therapie in een bepaalde behandellijn.
Samenvattend is het op dit moment niet duidelijk wanneer patiënten het meeste voordeel hebben van toevoeging van CDK4/6-remmers aan endocriene therapie.
Het belangrijkste doel van het SONIA-onderzoek is daarom om te bepalen op welk moment van de behandeling de CDK4/6-remmers (palbociclib of ribociclib) het beste aan de anti-hormonale therapie kunnen worden toegevoegd, in de eerste- of de tweedelijnsbehandeling.
De SONIA-studie (BOOG 2017-03 SONIA) is een onderzoek van de Borstkanker Onderzoek Groep (BOOG,) die als doel heeft de optimale rol van van de toevoeging van CDK4/6-remmers te bepalen bij HR+/HER2-negatieve gevorderde borstkanker. In de studie worden twee behandelstrategieën bij patiënten met HR+/HER2-negatieve gevorderde borstkanker vergeleken:
versus
Het primaire doel van de studie is onderzoeken of strategie A effectiever is dan strategie B.
Verder zal ook worden gezocht naar biomarkers die kunnen bijdragen aan een betere selectie van patiënten die in aanmerking moeten komen voor deze behandeling.
In dit nationale multicenteronderzoek zullen 1.050 vrouwen met gevorderd HR+/HER2-negatief mammacarcinoom die in aanmerking komen voor palliatieve endocriene therapie in de eerste lijn worden geïncludeerd. Zie voor de studie-opzet Figuur 1 hieronder. Tabel 1 toont een samenvatting van de SONIA-studie.
Momenteel is het onderzoek in 74 Nederlandse ziekenhuizen geopend en lopende. Er zijn op dit moment in totaal 419 patiënten van de beoogde 1050 gerandomiseerd (status inclusie per 1 augustus 2019, bron: Boog website). Het protocol en meer informatie over de SONIA-studie zijn te vinden op de website van de BOOG en de studiewebsite.
1. Ned Tijdschr Oncol 2019;16:5, rubriek Klinische trial
2. BOOG Studycenter.
FIGUUR 1. Schematische weergave van de SONIA-studie.1
TABEL 1. Samenvatting van de SONIA-studie.1
HR+= hormoonreceptor-positief, HER2-neg=humane epidermale groeifactorreceptor 2-negatief, AI=aromataseremmer, CDK=‘cyclin dependent kinase’.
Bewerkte versie, eerder gepubliceerd in Van Ommen-Nijhof A, et al. Selecting the optimal position of CDK4/6 inhibitors in hormone receptor-positive advanced breast cancer – the SONIA study: study protocol for a randomized controlled trial. BMC Cancer 2018;18:1146.
Naar boven
