Nieuwe behandelstrategie voor gevorderde endeldarmkanker op komst

januari 2021 Medisch onderzoek Willem van Altena
"Doctor holding anatomically correct model of human rectum that shows ulcerative colitis, internal and external fistula, internal and external hemorrhoids, annular cancer, skin tag, sessile polyp, submucosal abscess, pedunculated polyp, supralevator abscess, ischiorectal abscess, cryptitis, diverticulum, condyloma acuminatum, fissure and condyloma latum."

De standaard behandeling voor gevorderde endeldarmkanker is een regiem van zes weken bestraling, gevolgd door een lage dosis chemotherapie, voorafgaand aan een operatie. Het blijkt dat de kans op recidive aanmerkelijk wordt verkleind als die behandeling aangepast wordt. Onderzoekers van LUMC in Leiden hebben dit samen met wetenschappers uit onder andere Groningen, Stockholm en Uppsala ontdekt. Vorige maand werden de resultaten van hun onderzoek gepubliceerd in The Lancet Oncology.

Onderwerp van de studie was of de behandelstrategie van endeldarmkanker aangepast kon worden zodat er minder uitzaaiingen zouden plaatsvinden. De nieuwe behandelmethode die werd ingezet bestaat uit slechts 1 week bestraling, gevolgd door 18 weken laaggedoseerde chemotherapie voordat de tumor operatief wordt verwijderd. Op die manier wordt de tumor aanzienlijk verkleind en dus beter operabel. Daarnaast worden mogelijke uitzaaiingen al vroeg aangepakt.

Uitzaaiingen

In de studie zijn 920 patiënten met gevorderde endeldarmkanker uit ruim 50 centra in 7 landen gevolgd. Zij werden gerandomiseerd behandeld met ofwel de standaardbehandeling, dan wel de nieuwe behandeling. Het bleek dat degenen die volgens het nieuwe regiem behandeld waren minder vaak uitzaaiingen ontwikkelden dan patiënten die de standaardbehandeling ondergingen. In de eerste groep ging het om 20% van de patiënten, in de tweede om 27%.

Bovendien zorgden de 18 weken chemotherapie ervoor dat de tumor zo klein werd dat in 28% van de gevallen geen tumorcellen meer in de endeldarm en omliggende lymfeklieren te vinden waren. Bij de standaard behandeling was dit slechts 14%. In de toekomst zou bij deze patiënten mogelijk zelfs een operatie achterwege gelaten kunnen worden. Hiervoor is meer onderzoek nodig.

Meer bijwerkingen

Er is ook een keerzijde aan het verhaal: patiënten die de nieuwe behandeling kregen meldden meer bijwerkingen vanwege de langere toediening van chemotherapie. Die waren echter niet levensbedreigend of ernstig genoeg om een operatie te verhinderen. Het aantal complicaties na behandeling was in beide behandelarmen gelijk. De nieuwe behandeling heeft, vanwege het korte bestralingsregiem, bovendien het voordeel dat patiënten veel minder vaak naar het ziekenhuis hoeven te komen. Bij de nieuwe behandeling gaat het om 12 keer, bij de standaardbehandeling is dat meer dan het dubbele.

De onderzoekers hopen dat hun studieresultaten zullen leiden tot een aanpassing in de behandelstrategie.

Referentie

Renu R Bahadoer, Esmée A Dijkstra, Boudewijn van Etten et al., Short-course radiotherapy followed by chemotherapy before total mesorectal excision (TME) versus preoperative chemoradiotherapy, TME, and optional adjuvant chemotherapy in locally advanced rectal cancer (RAPIDO): a randomised, open-label, phase 3 trial, The Lancet Oncology, Volume 22, Issue 1, 2021, Pages 29-42, ISSN 1470-2045.