Melanoom ontstaat vaker uit een nieuwe moedervlek dan uit een bestaande

december 2020 Medisch onderzoek Willem van Altena
Skin tissue cancerous cells, melanoma

Melanoom is de gevaarlijkste vorm van huidkanker. In vergelijking tot andere soorten huidkanker is melanoom veel agressiever en zaait het zich gemakkelijk uit. Daarom wordt er in allerlei campagnes op gehamerd dat mensen moeten oppassen met blootstelling van de huid aan de zon. En wordt ook aangeraden om moedervlekken goed in de gaten te houden. Volgens de bevindingen van een studie uit Italië zijn het vooral nieuwe moedervlekjes die verdacht kunnen zijn. Het blijkt dat in 71% van de gevallen melanoom ontstaat in een nieuw plekje, en slechts in 29% van de gevallen in een bestaande moedervlek.

In de metastudie die werd uitgevoerd door wetenschappers in Reggio Emilia in Italië werden 38 studies tegen het licht gehouden. De onderzoekers stelden vast dat de kans dat een bestaande atypische naevus (afwijkende moedervlekken die er wat ‘rommeliger’ uitzien dan gewone moedervlekken) tot melanoom uitgroeit 64% minder is dan bij een nieuwe vlek.  (RR 0,36, BI 95% 0,29-0,44; P < ,001; I 2 = 99%).

Breslow-dikte

Daarnaast keken de onderzoekers naar de Breslow-dikte. De Breslow-dikte is een manier van classificatie die in 1970 door Breslow bedacht is. Hierbij meet de patholoog-anatoom de dikte van de tumor vanaf de granuleuze laag van de epidermis of vanaf de geülcereerde laag tot aan de allerdiepste tumorcel. Hoe groter de Breslow-dikte, des te slechter de prognose. Naevus-geassocieerde melanomen blijken een lagere Breslow-dikte te vertonen dan melanomen die ontstaan uit nieuwgroei.

Melanoom in Nederland

In 2019 werden er in ons land 7.100 nieuwe gevallen van melanoom vastgesteld, bij 3.500 mannen en 3.600 vrouwen. Per 1 januari 2019 waren er volgens cijfers van de nationale kankerregistratie NKR 47.600 mensen met melanoom in Nederland, waarvan 21.700 mannen en 26.000 vrouwen. De overleving van melanoom, en dan met name uitgezaaid melanoom is in de laatste jaren sterk vooruit gegaan dankzij de inzet van immuuntherapie. Nog niet zo heel lang geleden was de diagnose ‘uitgezaaid melanoom’ vrijwel gelijk aan een doodvonnis en overleden vrijwel alle patienten binnen een jaar. Maar in 2019 meldden onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek dat mensen die diezelfde diagnose in 2015 kregen een kans van ruim 36 procent hadden om zeker nog 3 jaar te blijven leven.

ABCD

Mensen wordt aangeraden om zichzelf regelmatig te checken op moedervlekken en andere plekjes op de huid. Melanoom komt het vaakste voor in het gezicht, op de hals en nek, de schouders, het bovenlichaam en de onderbenen. Wanneer er een of meer van de zogeheten ABCD-kenmerken te zien zijn wordt het dringend aanbevolen om contact te zoeken met de huisarts.

  • A = Asymmetrie
    Is de moedervlek niet mooi rond of ovaal? Dan is er misschien iets meer aan de hand.
  • B = Borders
    Heeft de moedervlek geen duidelijk contour maar eerder een vage grens? Ook dan is het zaak om er even een arts naar te laten kijken.
  • C = Colour
    Is de moedervlek niet egaal van kleur maar vertoont hij allerlei schakeringen? Dat kan ook een waarschuwingssignaal zijn.
  • D = Diameter
    Een nieuwe moedervlek die groter is dan 6 millimeter kan ook maar het beste even door een arts bekeken worden.
  • E = Evolutie
    Verandert een moedervlek van vorm of kleur, groeit hij, bloedt of jeukt hij? Dat zijn duidelijke alarmsignalen.

Bron

Riccardo Pampena, Athanassios Kyrgidis, Aimilios Lallas et al, A meta-analysis of nevus-associated melanoma: Prevalence and practical implications. JAAD August 29, 2017 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaad.2017.06.149