In Nederland worden sinds 1990 vrouwen tussen de 50 en 75 jaar oud elke twee jaar opgeroepen om zich te laten controleren op borstkanker. Dat gebeurt door middel van een mammografie, maar die methode is voor vrouwen met zeer dicht borstweefsel minder geschikt, en dat is zo bij ongeveer 1 op de 12 vrouwen in Nederland. Bekend is dat vrouwen met dicht borstweefsel een grotere kans op borstkanker hebben.
Een klinische studie door wetenschappers van UMC Utrecht, de DENSE-studie, toont aan dat een MRI-scan voor deze groep vrouwen tot een betere diagnose leidt. Een jaar geleden werden de eerste resultaten uit de studie gepubliceerd in New England Journal of Medicine. Volgens die resultaten leidt toepassing van MRI-scans ertoe dat er borstkankergevallen worden opgespoord die op een mammogram niet zichtbaar waren. Dicht borstweefsel ziet er op een mammogram uit als een witte massa, maar kankergezwellen –die dichter zijn dan normaal borstweefsel, vandaar dus de ‘knobbeltjes’ zien er ook wit uit. De onderzoekers van de DENSE-studie becijferen dat er dankzij MRI 17 diagnoses per 1.000 vrouwen met dicht borstweefsel worden gesteld, die anders aan de aandacht zouden ontsnappen.
De resultaten van de DENSE-studie waren voor staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) om de Gezondheidsraad om advies te vragen of de MRI-scan voor vrouwen met heel dicht borstweefsel toegevoegd moet worden aan het bevolkingsonderzoek. Ook is er een toetsing gedaan door het RIVM. Volgens de bewindsman kunnen mogelijk 80.000 vrouwen per jaar baat hebben bij een screening met een aanvullende MRI. De Gezondheidsraad kwam echter in oktober met een negatief advies. De Nederlandse Vereniging voor Radiologen (NVvR) reageerde verrast en heeft daarom eind november een brandbrief naar staatssecretaris Blokhuis gestuurd om aan te dringen op invoering van MRI-scans voor vrouwen met dicht borstweefsel ondanks de bezwaren van de Gezondheidsraad.
De Utrechtse hoogleraar Carla van Gils is een van de onderzoeksleiders van de DENSE-studie. Zij stelt dat het belangrijk is om uit te zoeken of inzetten van MRI ook daadwerkelijk op langere termijn tot minder sterfte zal leiden, en of vrouwen dankzij vroege detectie minder zware behandelingen hoeven te ondergaan. Maar inzetten van MRI heeft ook nadelige kanten. Van Gils: “Aanvullend MRI-onderzoek geeft ook resultaten die onnodig spanning kunnen veroorzaken. MRI is duurder, belastender, duurt langer dan het röntgenonderzoek en er is een contrastinjectie nodig. Daarbij is MRI zo’n gevoelige techniek dat er ook andere afwijkingen worden gezien. Hoewel dat later geen borstkanker blijkt te zijn, kan het wachten op de uitslag mentaal belastend zijn, soms nog tot lang daarna. Ook kunnen er tumoren worden gevonden die zo langzaam groeien dat ze niet tot gezondheidsproblemen zullen leiden, waardoor misschien onnodige behandeling plaatsvindt. Als de voordelen opwegen tegen deze nadelen, is dit een belangrijke stap van de ‘one size fits all’ borstscreening naar screeningonderzoek op maat.”
De Gezondheidsraad gaf in oktober aanvankelijk een negatief advies over de aanvullende MRI omdat het te duur zou zijn, en omdat er meer onderzoek nodig is. In het rapport staat: ‘De Gezondheidsraad verwacht namelijk dat uitbreiding van het Bevolkingsonderzoek met de recent ontwikkelde contrast-mammografie techniek eenvoudiger en goedkoper kan. Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van contrast-mammografie in een screeningssituatie. De Gezondheidsraad beveelt daarom aan eerst dit onderzoek te doen; net zoals de effectiviteit van aanvullende MRI is uitgezocht in de DENSE studie. Gezien de opgebouwde kennis kunnen we dit sneller dan de 10 jaar die nodig was voor de DENSE studie. Toch zal een kwalitatief hoogwaardige studie vanwege de benodigde omvang, de voorbereiding, training en uitvoering opnieuw jaren duren.”
Die jaren van uitstel zullen betekenen dat er onherroepelijk vrouwen zullen overlijden, vrezen de radiologen, die nu aan de bel trekken bij de staatssecretaris. “Naar onze mening is er zeer overtuigend en solide bewijs voor de waarde van MRI-screening bij vrouwen met zeer veel klierweefsel in de borsten en dient dit geïmplementeerd te worden. Verder onderzoek juichen wij uiteraard toe, maar dit mag geenargument zijn om de implementatie uit te stellen”, staat in de brief te lezen, die is ondertekend door bestuursvoorzitter professor Mathias Prokop en voorzitter van de groep Mammaradiologie dr. Jeroen Veltman (beiden Radboudumc). “Het gebruik van MRI voor screening bij deze vrouwen leidt tot een sterke verlaging van de borstkanker gerelateerde sterfte en kent een betere ‘voordelen/nadelen’- verhouding dan de huidige mammografie screening”, stellen de radiologen. Invoering van aanvullende MRI voor de groep vrouwen met dicht borstweefsel is volgens hen bewezen effectief, praktisch uitvoerbaar en niet onacceptabel duur. “Daarbij zijn er op dit moment en in de nabije toekomst geen alternatieve technieken zijn die deze taak kunnen overnemen.”
Bronnen
Lees hier het advies van de Gezondheidsraad over de inzet van MRI.
Lees hier de volledige brief van de NVvR aan de minister.
Lees hier het artikel in New England Journal of Medicine over de DENSE-studie.
Naar boven
