Nederland is een van de Europese landen waar het meeste kanker voorkomt. Alleen in Ierland en Denemarken komt kanker vaker voor. Dat meldt het European Cancer Information System van de Europese Commissie. De Nederlandse cijfers zijn afkomstig van de Nederlandse Kankerregistratie en het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In Nederland krijgen dit jaar 655 mensen per 100.000 te horen dat zij kanker hebben. In Denemarken zijn dat er 688 en in Ierland 718. Buurland België neemt de vierde plaats op de ranglijst in met 640 diagnoses per 100.000 inwoners. Het gemiddelde cijfer voor de EU (27 landen) is 569 per 100.000.
Kijken we alleen naar de sterfte aan kanker, dan doet Nederland het iets beter. Met 284 doden per 100.000 staan we op de tiende plaats in de Europese ranglijst, nog wel boven het gemiddelde. Bovenaan die lijst staan Hongarije (bijna 346 doden per 100.000), Kroatië (335) en Slowakije (320).
Vooral darmkanker, melanoom en borstkanker worden in ons land vaak geconstateerd. Daarnaast komen ook kankersoorten waarbij roken een belangrijke risicofactor is relatief veel voor, zoals longkanker, blaaskanker en slokdarmkanker. Die laatste ziekte is de grote uitschieter in Nederland: de ziekte wordt hier 147% vaker geconstateerd dan het Europees gemiddelde. Ook melanoom (110%) en darmkanker (36%) komen relatief veel voor in ons land.
Vergeleken met andere Europese landen krijgen vrouwen in Nederland vaker kanker, vooral borstkanker en longkanker. Melanoom en darmkanker komen zowel bij mannen als vrouwen in Nederland vaker voor. Ook prostaatkanker bij mannen komt in Nederland vaker voor dan in de andere landen.
Vaak is er wel een aannemelijke reden te vinden waarom een bepaalde soort kanker veel of weinig voorkomt. Dat melanoom hoog scoort in Nederland heeft alles te maken met het feit dat veel mensen in ons land een lichte huid hebben. Gecombineerd met het feit dat veel Nederlanders graag zonnebaden leidt dat tot relatief veel huidkankers en melanomen.
Dat longkanker onder vrouwen vaak voorkomt in Nederland wordt gelinkt aan de emancipatiegolf van de jaren ’70, toen veel vrouwen gingen roken. De oorzaak voor de hoge incidentie van darmkanker wordt gezocht in het feit dat Nederland als een van de weinige Europese landen een bevolkingsonderzoek kent waarbij veel vroege diagnoses worden gesteld. Een dieet met veel rood vlees en bewerkt vlees, zoals worst, wordt gelinkt aan een hoger darmkankerrisico. Nederlanders hebben echter geen enorm afwijkend eetpatroon vergeleken met ons omringende landen.
Waarom borstkanker meer voorkomt in Nederland dan elders is minder goed te verklaren. Het bestaan van een bevolkingsonderzoek borstkanker lijkt hier geen duidelijke verklaring, aangezien veel EU-landen zo’n bevolkingsonderzoek hebben. Ook voor wat betreft de risicofactoren voor borstkanker, zoals erfelijke aanleg, leeftijd waarop een vrouw het eerste kind krijgt, het geven van borstvoeding en het drinken van alcohol, lijkt Nederland niet duidelijk af te wijken van andere West-Europese landen.
De leeftijdsopbouw is ook een factor: Nederlanders worden gemiddeld genomen ouder dan de meeste Europeanen, en kanker is een ziekte die zich vaak op late leeftijd manifesteert. Een reden waarom er in Oost-Europa bijvoorbeeld relatief minder kanker wordt vastgesteld is het feit dat daar meer mensen aan hart- en vaatziekten overlijden. Toch is niet duidelijk waarom kanker Nederlanders meer treft dan mensen in andere West-Europese landen met een vergelijkbare levensverwachting.
Iets beter nieuws is er wanneer er naar de sterfte wordt gekeken. En dan blijkt dat bij alle kankersoorten die in Nederland vaker voorkomen dan gemiddeld de sterfte minder van het Europese gemiddelde afwijkt. Dat is een aanwijzing voor de hoge kwaliteit van zorg, waardoor de diagnose vroeger wordt gesteld en/of de behandeling effectiever is. Bij zaadbalkanker en peniskanker is de sterfte zelfs lager dan gemiddeld, terwijl in Nederland toch meer mannen te maken krijgen met deze kankersoorten dan elders. Voor eierstokkanker is de sterfte in Nederland juist weer hoger dan gemiddeld in de EU. Dat is opvallend omdat deze kankersoort hier minder vaak voorkomt dan in de meeste andere landen. Het is niet duidelijk waardoor dit veroorzaakt wordt.
De cijfers van alle EU-landen zijn te bekijken op het European Cancer Information System (ECIS). ECIS brengt de European Network of Cancer Registries (ENCR) in opdracht van de Europese Commissie de cijfers over het voorkomen van kanker in de Europese Unie. Dat doen zij samen met de International Agency for Research on Cancer (IARC). IKNL is met de Nederlandse Kankerregistratie een van de deelnemers van de ENCR. De cijfers zijn gecorrigeerd voor de leeftijdsopbouw in de bevolking.
De cijfers zijn een voorspelling voor 2020 op basis van de aantallen diagnoses in de kankerregistraties van alle EU-landen tot ongeveer 2014. Voor de Nederlandse Kankerregistratie zijn meer recente gegevens beschikbaar, tot en met 2019, via NKR cijfers op deze website.
Meer informatie
Bezoek de website van ECIS voor uitgebreide cijfers en statistieken voor heel Europa.
Naar boven
