‘Kankerpatiënt heeft recht om te weten waar de beste zorg wordt geboden’

maart 2020 Opinie Willem van Altena

Een op de drie Nederlanders krijgt vroeg of laat in zijn leven te maken met kanker. Het is een volksziekte, maar wel een die steeds beter behandeld kan worden en met betere resultaten. Het hangt er alleen wel vanaf in welk ziekenhuis je terecht komt. Niet elk ziekenhuis biedt hetzelfde aanbod aan behandelingen en dat heeft invloed op het resultaat ervan. De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties NFK adviseert mensen met kanker dan ook om de juiste keuze te maken, ook zet zij zich in voor meer transparantie.

Bepaalde soorten kanker zijn tegenwoordig beter behandelbaar dan ooit, zelfs in een gevorderd stadium. Met doelgerichte therapie en immuuntherapie worden mooie resultaten geboekt die het leven van patiënten soms met enkele jaren verlengen, met een goede kwaliteit van leven. Maar die nieuwe behandelingen worden lang niet in elk ziekenhuis toegepast, signaleert de NFK.

Versnipperd beeld

Nederland kent 64 ziekenhuizen, verdeeld over 8 academische, 26 topklinische en 30 algemene ziekenhuizen. Het ene ziekenhuis is het andere echter niet, simpel gezegd. Dit houdt in dat patiënten lang niet altijd weten wat zij kunnen verwachten wanneer ze een behandelingstraject ingaan. De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) bevestigt het versnipperde beeld: tussen de ziekenhuizen is een grote praktijkvariatie.

Concreet: prostaatkanker

De NFK noemt een concreet voorbeeld: hormoontherapie bij prostaatkanker. In januari van dit jaar verschenen de resultaten van een onderzoek door Barbara Rijksen (Avl-NKI) en collega’s op basis van data uit Prostaatkankerzorg In Beeld (ProZIB). ProZIB is een project gefinancierd door KWF Kankerbestrijding met als doel inzicht te geven in de verschillende aspecten van prostaatkankerzorg in Nederland.

Androgene deprivatietherapie in combinatie met bestraling wordt gezien als aangewezen behandeling voor mannen met hoogrisico prostaatkanker. Bij patiënten met een minder agressieve variant prostaatkanker wordt in de richtlijnen gesteld dat bij hen hormoontherapie overwogen kan worden.

De cijfers laten een verdeeld beeld zien. Van de patiënten met hoogrisico prostaatkanker kreeg 83% hormoontherapie voorgeschreven, waarbij binnen de ziekenhuizen sommigen 100% van de patiënten zo behandelde, maar andere slechts 57%. Bij de matigrisico patiënten was het verschil nog groter: daar kreeg 29% van alle patiënten hormoontherapie voorgeschreven, maar dat verschilde per ziekenhuis tussen de 3 en de 73%.

Persoonlijke voorkeur

Voor een deel zijn deze verschillen te verklaren vanuit de persoonlijke voorkeur van patiënten, maar Rijksen denkt dat vooral verschillen in informatievoorziening en klinische praktijk tussen de ziekenhuizen een rol spelen. Zij pleit dan ook betere en transparante keuze-informatie voor de patiënten.

Expertise

De NFK pleit er al jaren voor dat openbaar moet zijn welke zorg waar wordt aangeboden, en welke ziekenhuizen de juiste expertise in huis hebben. Om die reden heeft NFK vorig jaar samen met data- en medische experts bekeken hoe het niveau van de zorg en de aanwezige expertise op zorgvuldige maar ook begrijpelijke wijze openbaar gemaakt kan worden. “Patiënten en burgers hebben er recht op om te weten waar welke zorg wordt geboden en waar welke expertise aanwezig is,” stelt het NFK.

Bronnen
1. Lees hier het complete artikel ‘NFK slaat alarm: bij veel kankersoorten grote praktijkvariatie tussen ziekenhuizen’
2. Lees hier een artikel over het onderzoek van Barbara Rijken naar de verschillen in behandeling van prostaatkanker.

Handig
Patiëntenfederatie Nederland heeft een keuzehulp-tool op haar website.