Protonenbestraling is een tamelijk nieuwe vorm van bestraling, die in Nederland nog maar op drie plekken toegepast wordt: in Groningen, Delft en Maastricht. De opening van een vierde protonencentrum in Amsterdam is voorlopig uitgesteld. Protonenbestraling is anderhalf tot twee keer zo duur als fotonenbestraling, maar brengt veel minder bijwerkingen met zich mee. Mogelijkerwijs kan protonenbestraling, in combinatie met chemotherapie, voor significante afname in ernstige bijwerkingen betekenen bij patiënten in een gevorderd, maar niet uitgezaaid stadium van de ziekte. Amerikaans onderzoek lijkt daarop te wijzen, zoals te lezen valt in het vakblad JAMA Oncology.
In een groep van 1.483 volwassenen met gevorderde niet-uitgezaaide vormen van kanker werden 1.092 patiënten met een combinatie van reguliere fotonbestraling en chemotherapie behandeld, en 391 met protonenbestraling en chemotherapie.
Over een periode van 90 dagen bleken de patiënten die protonenbestraling ondergingen ruim 60% minder kans op ernstige bijwerkingen te vertonen. Van degenen die reguliere bestraling hadden gehad ontwikkelde 27,6% ernstige bijwerkingen (schaal 3 op een maximum van 5), tegen 11,5% van de patiënten die protonenbestraling hadden gekregen. De protonengroep had ook significant minder risico op een afname in de ECOG performance status en ondervond minder hinder van de behandeling.
De lagere toxiciteit van protonentherapie en de afname in aantal en ernst van bijwerkingen kan betekenen dat de hoge kosten van de protonenbehandeling worden goedgemaakt door lagere kosten elders, in de vorm van minder ziekenhuisopnames en meer levenskwaliteit en productiviteit bij de patiënten, oppert onderzoeksleider dr. Brian Baumann van de Washington universiteit in St. Louis. Wetenschappers van de Yale universiteit, die de studie beoordeeld hebben zijn wel van mening dat er meer bewijzen en fase 3 gerandomiseerde trials nodig zijn om de conclusies hard te maken.
In Nederland kunnen jaarlijks ongeveer 1.600 patiënten met protonen bestraald worden, terwijl 60.000 patiënten reguliere bestraling ondergaan. Dat betekent dat vooralsnog protonenbestraling vooral is voorbehouden aan patiënten bij wie de toegevoegde waarde van de kostbare behandeling vaststaat. Een belangrijke groep daarbinnen zijn kinderen met kanker. Omdat protonenbestraling veel minder omliggend en achterliggend weefsel beschadigt is het veiliger bij kinderen die nog in de groei zijn.
Wat het Zorginstituut betreft valt protonenbestraling voor slechts een paar indicatiegebieden in het basispakket. Namelijk: intra-oculaire tumoren, chordomen/chondrosarcomen en de al genoemde kinderkankers. Dit worden ook wel de ‘standaardindicaties’ genoemd. Daarnaast: hoofd- en halskankers, borstkanker, longkanker en prostaatkanker, en neuro-oncologische tumoren. Voor een bredere toepassing, zoals in het Amerikaanse onderzoek, is in Nederland geen capaciteit.
Bron
1. Lees HIER het oorspronkelijke artikel in JAMA Oncology.
Naar boven
