Kurkuma en kankermedicijn gaan niet altijd goed samen

juli 2019 Geneesmiddelen Eline Feenstra
Turmeric rhizome and powder on white background

Vrouwen die met het middel tamoxifen aan borstkanker worden behandeld, moeten voorzichtig zijn met het gebruik van kurkuma als voedingssupplement. De specerij blijkt de effectiviteit van het geneesmiddel tot ruim 30% minder te maken. Dat bleek recent uit een onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam dat werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cancers.

Het onderzoek laat zien dat de werkzaamheid van tamoxifen gemiddeld met 13% afneemt, en in sommige gevallen zelfs met meer dan 30%.

Schild

In Nederland werd in 2018 bij 17.300 vrouwen borstkanker vastgesteld. De overgrote meerderheid van deze patiënten krijgt hormoontherapie: zij slikken dikwijls drie tot tien jaar lang tamoxifen. Dat middel legt als het ware een schild rond tumorcellen, zodat die ongevoelig worden voor het hormoon dat hen voedt en doet groeien en uitzaaien.

Tamoxifen wordt door de lever afgebroken en de reststof die dan achterblijft heet endoxifen. Eerder onderzoek heeft vastgesteld dat daar een minimumhoeveelheid van in het bloed nodig is, wil tamoxifen optimaal werken. Curcimine –de werkzame stof in kurkuma- zorgde er echter voor dat het endoxifen-niveau onder de grenswaarde zakte waarbinnen tamoxifen functioneert.

Aan de Rotterdamse studie namen 16 vrouwen deel, en bij het merendeel van hen bleef het endoxifen-niveau nog wel binnen de marge. Maar bij drie vrouwen was de terugval meer dan 30 procent, met een uitschieter van 48 procent.

Supplementen

Aan kurkuma, vaak in combinatie met zwarte peper, worden door sommigen kankerwerende eigenschappen toegeschreven, hoewel die nog volop onderzocht worden en niet vaststaan. Sommige vrouwen zoeken hun toevlucht in natuurlijke middelen als ondersteuning bij hun kankertherapie. “Een op de vijf mensen slikt voedings- of kruidensupplementen”, zegt arts-onderzoeker Koen Hussaarts. “Gezonde voeding en superfoods zijn hip. Vaak denken we bij dit soort supplementen: baat het niet dan schaadt het niet. Maar dat is dus niet per definitie waar.”

Bronnen
1. Hussaarts K, Hurkmans D, Oomen-de Hoop E, van Harten L, Berghuis S, van Alphen R, et al. Impact of Curcumin (with or without Piperine) on the Pharmacokinetics of Tamoxifen. Cancers 2019;11:403.
2. Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door IKNL©, cijfers van februari 2019, www.cijfersoverkanker.nl
3. https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/complementary-alternative-therapies/individual-therapies/turmeric