Aan de Radboud Universiteit in Nijmegen promoveerde eind april dr. Miranda Steenbeek op onderzoek naar eierstokkanker. In haar proefschrift ‘Prevention and etiology of serous cancer of the female genital tract’ stelt zij dat de meest prevalente vorm van ovariumcarcinoom in de eileider ontstaat en niet in de eierstok zelf. Verwijderen van de eileiders kan bij vrouwen met een hoger risico op eierstokkanker een preventieve werking hebben. Wetenschappelijk tijdschrift Journal of Clinical Oncology heeft de studie onlangs gepubliceerd.
Ovariumcarcinoom is een kankersoort die doorgaans pas in een laat stadium symptomen veroorzaakt en daardoor een slechte overleving kent. Sommige vrouwen hebben een bekend verhoogd erfelijk risico op eierstokkanker, omdat ze drager zijn van een mutatie in het BRCA1- of BRCA2-gen. Deze vrouwen krijgen doorgaans het advies om rond hun veertigste zowel hun eileiders als eierstokken te laten verwijderen.
Dat leidt wel abrupt tot een vroegtijdige menopauze, met veel gevolgen voor de kwaliteit van leven van deze vrouwen. Steenbeek onderzocht daarom of het niet beter is om alleen de eileiders te verwijderen, en de eierstokken pas later, als de menopauze in de meeste gevallen al voorbij is, op 45- tot 50-jarige leeftijd. Zo raken deze vrouwen niet vroegtijdig in de overgang.
In haar dissertatie laat Steenbeek inderdaad zien dat de kwaliteit van leven van vrouwen na alleen een eileiderverwijdering beter is dan na eileider- én eierstokverwijdering. Bijzonder aan dit onderzoek was dat vrouwen zelf konden kiezen voor de behandeling van hun voorkeur, en niet, zoals bij veel wetenschappelijk onderzoek gebruikelijk is, gerandomiseerd, ofwel bepaald door het lot. Er is door Steenbeek en haar team bewust voor gekozen om vrouwen de regie te laten houden over hun deelname aan dit onderzoek. Uiteindelijk deden 577 vrouwen aan de Nijmeegse studie mee. In de groep die koos voor het eerst verwijderen van alleen de eileiders en uitgesteld die van de eierstokken, is tot nu toe geen eierstokkanker ontstaan. Steenbeek ziet dat als een hoopgevend teken, maar het is nog te vroeg om harde conclusies te verbinden aan de bevindingen. Zo is niet duidelijk of het lagere risico op eierstokkanker na eileiderverwijdering een blijvend effect is, en hoe het met de kans op kanker op langere termijn gesteld is.
Daarvoor moeten de deelnemers over een langere periode gevolgd worden. Daarnaast zal een grote internationale studie die wordt geleid vanuit het Radboudumc meer duidelijkheid brengen. Aan deze studie wordt meegewerkt door centra uit onder meer de V.S., Australië, Canada, Frankrijk, Polen en Noorwegen. Uiteindelijk hoopt Steenbeek om 3.000 deelnemers aan deze studies te includeren. Over 10 tot 15 jaar worden de resultaten van die studie verwacht.
Onder de term eierstokkanker vallen niet alleen kankers die in de eierstokken zelf en de eileiders ontstaan, maar ook in het buikvlies. Steenbeek onderzocht gegevens uit weefsel van ruim 3.000 vrouwen met een BRCA-mutatie die een preventieve ingreep ondergingen. Bij sommige van hen wordt tijdens de operatie een sereus tubair intraepitheliaal carcinoom (STIC) gevonden. Een STIC wordt gezien als een voorloper van eierstokkanker in de eileider. Het blijkt dat vrouwen die de preventieve ingreep ondergaan en waarbij STIC wordt aangetroffen daarna een verhoogd risico hebben op buikvlieskanker vergeleken met vrouwen zonder STIC bij de preventieve ingreep.
Referentie
Naar boven
